Ο Ιερός Ναός της Αγίας Τριάδος είναι παρεκκλήσιο του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Φανερωμένης, στο κέντρο της Πόλεως του Αιγίου. Ο πρώτος Ναός χτίστηκε πριν το 1700, όπως φαίνεται στο κτηματολόγιο και τον χάρτη της εποχής που συνέταξε ο μηχανικός Βαντάϊκ.
Σε πλάκα που βρέθηκε το 1982 σε γειτονική ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος αναγράφεται: «1730 ΕΝ ΜΗΝΗ ΙΟΥΝΙΟΥ δ’: ΑΣΗΜΑΚΗ ΜΠΟΓΔΑΝΩ». Στην ανατολική πλευρά του Ναού βρίσκεται εντοιχισμένη κεραμική πλάκα στην οποία αναφέρεται: «ΦΟΒΕΡΟΣ Ο ΤΟΠΟΣ ΟΥΤΟΣ ΕΣΤΙ. ΤΟΥΤΟΣ ΟΙΚΟΣ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΥΤΗ ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ».
Η επιγραφή αυτή προέρχεται από τη Γένεση (28,17), και δηλώνει την ιερότητα του χώρου.
Ο Ναός αυτός το 1817 έπειτα από μεγάλο σεισμό που έγινε στην πόλη του Αιγίου κατεδαφίστηκε. Το 1829 οι αδελφοί Ευστάθιος και Σπυρίδων Μπόγδανος χρηματοδότησαν την ανέγερση του νέου Ναού, όπως αναφέρεται σε επιγραφή στην Βόρεια πλευρά του Ναού: «ΟΙ ΚΤΗΤΟΡΕΣ ΤΟΥΤΟΥ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΑΙ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΠΟΓΔΑΝΟΥ 1829 ΜΑΡΤΙΟΥ Α’».
Στην τριγωνική πρόσοψη του Ναού και στο επάνω μέρος αυτής υπήρχε η επιγραφή: «ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ» και στο κάτω μέρος της τριγωνικής αυτής πρόσοψης η επιγραφή: «ΑΓΙΑΣΟΝ ΚΥΡΙΕ ΤΟΥΣ ΑΓΑΠΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΠΡΕΠΕΙΑΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΣΟΥ».[1]
Ανάμεσα στις δύο αυτές επιγραφές υπήρχε μαρμάρινη πλάκα, η οποία σώζεται έως σήμερα και η οποία αναφέρει ότι Ναός αυτός προσφέρθηκε ως δωρεά από την Μαρία Αλκ. Μαργαρίτη και τη Χαρίκλεια Κων. Κουτσαλέξη, (θυγατέρες του Ιωάννου Μπογδάνου) στο Δημοτικό Νοσοκομείο Αιγίου «φιλανθρωπίας ένεκεν», στις 27 Ιανουαρίου 1929.
Στις 6 Ιανουαρίου 1940 έγινε νέα θεμελίωση του Ναού από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κυρό Θεόκλητο, χωρίς όμως να κατεδαφιστεί ο προϋπάρχων Ναός.
Από το αρχείο του Ναού σώζεται σήμερα τμήμα από την ανακοίνωση της θεμελίωσης, που τότε τοιχοκολλήθηκε στους δρόμους του Αιγίου, η οποία αναφέρει: «… ανεγέρσεως του Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος θέ/λει κατατεθή την 6ην Ιανουαρίου ε.έ. ημέραν των Θεο/φανείων και κατά την διέλευσιν της Εκκλησιαστικής/πομπής για την εις την θάλασσαν κατάδυσιν του Τι/μίου και Ζωοποιού Σταυρού ο θεμέλιος λίθος του Ιερού Ναού υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κα/λαβρύτων και Αιγιαλείας κ. ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ μετά σύμ/παντος του κλήρου, του κ. Δημάρχου, των Αρχών και /πάντων των κατοίκων της πόλεως./ Παρακαλούνται οι πολίται, όπως ευαρστούμενοι/παραστώσιν κατά την τελετήν ταύτην. Ο Δήμαρχος Αιγίου ΣΩΤΗΡ. ΣΤΑΥΡΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ο Πρόεδρος
⁺ Ο ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ / Τυπ. Ζαγκλίφα».
Στις 20 Ιουνίου 1959 έγινε νέα θεμελίωση από το Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Γεώργιο. Αμέσως μετά την Θεία Λειτουργία του εφημερίου του Ιερού Ναού πρωτοπρεσβυτέρου π. Δημητρίου Μάλλιου, άρχισε η ανοικοδόμηση του Ιερού Ναού σε σχέδιο που είχε εκπονήσει το 1939 ο ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος και τροποποίησε το 1958 ο Ευστάθιος Στίκας.
Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν μέσα σε δέκα μήνες με την επίβλεψη του μηχανικού Δημητρίου Ρόδη. Την εξωτερική επένδυση του Ναού με άσπρες πέτρες, οι οποίες προέρχονται από την κοινότητα Φιλοθέη (Γκουμέοι) Ναυπάκτου, πραγματοποίησαν οι τεχνίτες Νικόλαος Κοτελίδας και Δημήτριος Τσιβόλας, επικεφαλής συνεργείου χτιστάδων από τα Τζουμέρκα της Ηπείρου.
Τα αρχιτεκτονικά μέλη του Ναού, που αποτελούνται από πεντελικό μάρμαρο, δηλαδή η μεγάλη κολώνα με το ιωνικό κιονόκρανο, η οποία στηρίζει την οκτάρρικτη θολωτή οροφή του εξωνάρθηκα στη βόρεια πλευρά, ο ιωνικός κιονίσκος στο δίβολο καμπαναριό, οι στύλοι στα δίλοβα και τρίλοβα παράθυρα και τέλος τα περιθυρώματα στη δυτική και την βόρεια πύλη με τα ημικυκλικά φατνώματα, φιλοτεχνήθηκαν από το μηχανικό Κωνσταντίνο Μητακίδη μαζί με Τήνιους μαρμαρογλύπτες.
Το 1964 τοποθετήθηκε το ξυλόγλυπτο τέμπλο, το οποίο είναι αντίγραφο των Ιερών Ναών της Χρυσοσπηλιώτισσας και του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου της Αθήνας. Είναι έργο του Θεοφάνη Νομικού κατασκευασμένο από φλαμουριά Σλοβενίας. Οι Δεσποτικές εικόνες είναι έργα του αγιογράφου Νέστορα Παπανικολάου από το 1964. Το 1967 τοποθετήθηκε ο Δεσποτικός Θρόνος, έργο του Θεοφάνη Νομικού.
Σήμερα στον Ιερό Ναό διακονούν οι εφημέριοι του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Φανερωμένης. Διεύθυνση: 25 100 Μητροπόλεως 1-3 Αίγιο. Το τηλέφωνο επικοινωνίας είναι: 26910-21528.
[1] Γεώργιος Δ. Παναγόπουλος – Σπύρος Κρητικός, Αίγιο Μνημεία και Τέχνη.
