ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΑ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Με τη σημερινή ευαγγελική περικοπη ο Χριστός μέσα από αυτή την παραβολή θέλει να μας διδάξει τη σημασία της συγγνώμης. Θέλει να μας δείξει πόσο σπλαχνίζεται και συμπονεί ο Θεός τους αμαρτωλούς και πόσο πρόθυμα παρέχει την άφεση των αμαρτιών σε αυτούς που μετανιώνουν για τα λάθη και τις αδυναμίες τους. Μοιάζει, μας λέει, η Βασιλεία των Ουρανών με έναν βασιλέα, ο οποίος αποφάσισε να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του με τους υπηρέτες του. τους οποίους είχε διαχειριστές στα διάφορα κτήματά του. Μεταξύ αυτών υπήρχε κάποιος, ο οποίος χρωστούσε στο βασιλικό ταμείο ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό. Το ποσό αυτό όρισε ο Χριστός ως ποσό μυρίων ταλάντων, για να παρουσιάσει, όσο το δυνατόν, το μεγάλο χρέος του δούλου εκείνου.
Ο δούλος δεν το είχε πληρώσει και έτσι ο βασιλιάς διέταξε να πωληθεί το σπίτι του δούλου και ότι άλλο είχε υπό την κατοχή του για να πληρωθεί ένα μέρος του χρέους του. Απελπισμένος ο δούλος έπεσε στα πόδια του βασιλιά και τον παρακάλεσε να του δώσει χρόνο να επανορθώσει, ώστε να ανταποκριθεί στο οφειλόμενο του χρέος «μακροθύμησον επ’ εμοί, και πάντα αποδώσω σοι“ δηλαδή “δείξε λίγη υπομονή, και θα στα ξεχρεώσω όλα”. Τότε ο άρχοντας τον συμπόνεσε, και του χάρισε το δάνειο. Φεύγοντας ο δούλος αυτός, συνάντησε ένα συνυπηρέτη του, ο οποίος του χρωστούσε εκατό δηνάρια, και τον άρπαξε από το λαιμό λέγοντάς του “δώσε μου αυτά που μου χρωστάς!”. Εκείνος τον παρακαλούσε να κάνει λίγο υπομονή, μέχρι να τον ξεπληρώσει, όμως αυτός τον έβαλε στη φυλακή, μέχρι να του αποδώσει την οφειλή. Βλέποντας οι υπόλοιποι υπηρέτες τα όσα είχαν συμβεί, λυπήθηκαν πάρα πολύ και εξιστόρησαν τα γεγονότα στον κύριό τους. Κι εκείνος, αφού τον κάλεσε, του είπε: “ δούλε πονηρέ, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρεκάλεσες. Δεν έπρεπε και συ να ελεήσεις τον συνυπηρέτη σου, όπως κι εγώ σε ελέησα;” Και θυμωμένος τον παρέδωσε στους βασανιστές, μέχρι να αποδώσει όλο το χρέος του. Ο Χριστός κλείνει την παραβολή λέγοντας “αυτό ακριβώς θα κάνει σε σας και Πατέρας μου ο Ουράνιος, αν ο καθένας σας δεν συγχωρεί τον αδελφό του μέσα από την καρδιά του”.
Μεγάλη και αμέτρητη η φιλανθρωπία του Θεού, μεγάλη επίσης η απανθρωπιά του ανθρώπου. Ενώ βλέπουμε την αγάπη του Θεού συνδυασμένη με την συγχωρητικότητα, εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να συγχωρήσουμε ούτε τα μικρά πταίσματα των αδελφών μας. Αυτό βλέπουμε στην σημερινή Ευαγγελική παραβολή. Οι ερμηνευτές της Αγίας Γραφής μας εξηγούν ότι κρύβεται ο Θεός πίσω από τον μεγάλο αυτό βασιλιά. Οι δούλοι είμαστε όλοι εμείς οι άνθρωποι, οι οποίοι έχουμε λάβει όλες εκείνες τις μεγάλες ευεργεσίες του Θεού, την ζωή και την ύπαρξη μας και όχι μόνον. Ο Θεός κάθε ημέρα έρχεται να προσφέρει πλούσια τα δώρα Του και τους οικτιρμούς του. Θησαυρούς ανεκτίμητους μας έχει προσφέρει ο Θεός στην ζωή μας. Πόσο μπορεί να αποτιμηθεί η ζωή μας, η ύπαρξή μας, η υγεία μας, η αρτιμέλειά μας; Τα αγαθά της επιβίωσής μας; Ακόμα και ο αέρας που αναπνέουμε και αυτός δώρο του Θεού πατέρα μας. Παρ’ όλο που η ζωή και η συμπεριφορά μας δεν είναι η δέουσα και η πρέπουσα. Αυτός πάντα μας αγαπά και θα μας αγαπά και πάντα θα είναι συγχωρητικός. Δούλος είναι ο άνθρωπος, όποιος και αν είναι, όποια θέση και αν κατέχει στην γη. Δούλος και σύνδουλοι όλοι μας. Το ζήτημα είναι ότι ενώ όλοι είμαστε ελεημένοι και ευεργετημένοι από τον μεγάλο αφέντη Κύριο και όμως εμείς δεν συμπεριφερόμαστε αναλόγως τις περισσότερες φορές στους συνανθρώπους μας. Απέναντι στον Θεό «οφειλέτες μυρίων ταλάντων» είμαστε όλοι μας.
Μία πολύ βασική προϋπόθεση για να συγχωρεθούμε, είναι να συγχωρέσουμε εμείς τα σφάλματα εκείνων των συνανθρώπων μας που με τις πράξεις ή τα λόγια τους μας έβλαψαν, πίκραναν, πρόσβαλαν ή και μας μείωσαν. Εάν συγχωρούμε, θα συγχωρεθούμε, εάν δεν συγχωρούμε, τότε δεν θα συγχωρεθούμε. Πολλοί προσέρχονται στην Εξομολόγηση, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να συγχωρέσουν τον συνάνθρωπό τους. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να γνωρίζει κανείς, ότι οι αμαρτίες που έχουν εξομολογηθεί ανακαλούνται και στο τέλος, εάν μένουν αμετανόητοι και δεν συγχωρούν τους συνανθρώπους τους, θα κριθούν αυστηρά για κάθε αμάρτημά τους από τον Δίκαιο Κριτή κατά την φοβερά Ημέρα της Τελικής Κρίσης. Η σημερινή Παραβολή μας αυτό μας επιβεβαιώνει.
Ο Θεός δεν ανέχεται τη δική μας σκληροκαρδία. Αν παραγράφει τις οφειλές μας, το κάνει για να μας διδάξει ότι οφείλουμε κι εμείς να είμαστε φιλάνθρωποι, να βλέπουμε τον πλησίον μας με αγάπη και όχι σαν εχθρό μας, και να τον συγχωρούμε κι εμείς με τη σειρά μας σε ό,τι κι αν μας χρωστάει. Άλλωστε, αυτά τα οποία μας χρωστούν οι συνάνθρωποί μας είναι σταγόνα στον ωκεανό της δικής μας οφειλής προς τον Θεό. Για το λόγο αυτό, όταν ο Κύριος διαπίστωσε την σκληροκαρδία και τη μοχθηρία του ευεργετηθέντα υπηρέτη, άλλαξε την απόφασή του και δεν τον έβαλε απλά στη φυλακή, αλλά τον οδήγησε στα βασανιστήρια. Αυτό δεν αποτελεί εκ μέρους του Θεού πράξη εκδικητικότητας, αλλά γίνεται για να κατανοήσει ο μοχθηρός δούλος το μέγεθος της ευεργεσίας που αρχικά είχε απολάβει, αλλά στην ουσία απέρριψε με την πονηρή συμπεριφορά του.
Δυστυχώς ο άνθρωπος δεν μιμείται την μακροθυμία του Κυρίου του, δεν φέρεται με τον ανάλογο τρόπο προς τον πάσχοντα συνάνθρωπό του. Ενώ παρακαλούμε το Θεό να μας συγχωρήσει για τις αμαρτίες μας, εμείς δεν συγχωρούμε το συνάνθρωπό μας για κάποια αδυναμία ή λάθος του που μπορεί να μας έβλαψε, να μας στεναχώρησε.
Ζητούμε την ευσπλαχνία του Θεού, όμως εμείς επιδεικνύουμε σκληροκαρδία και μίσος προς το συνάνθρωπό μας λόγω του ότι το μίσος και η οργή δεν μας αφήνουν να ξεχάσουμε το αμάρτημα που έπραξε ο αδελφός μας. Γινόμαστε σκληρόκαρδοι και κριτές κυρίως και ζητούμε την παραδειγματική του τιμωρία. Αυτά όλα όμως δεν αρμόζουν σε ένα χριστιανό. Ο χριστιανός πρέπει να είναι μακρόθυμος, να υποχωρεί ενώπιον της οργής, του θυμού και της κακίας, να ανέχεται τον άλλο με τις αδυναμίες του γιατί κανένας δεν είναι τέλειος, ούτε και πρόκειται να μην σφάλλουμε στη ζωή μας.
Η σημερινή παραβολή αποτελεί μια αφορμή, ένα έναυσμα για να αναθεωρήσουμε και να κάνουμε μια αυτοκριτική στη στάση που επιδεικνύουμε τόσο προς το Θεό όσο και προς τον συνάνθρωπό μας. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών
