ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Β' ΤΩΝ ΝΥΣΤΕΙΩΝ
Δεύτερη Κυριακή των Νηστειών σήμερα και τιμάται η μνήμη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ενός μεγάλου Πατέρα της Ορθοδοξίας, ο οποίος έζησε τον ΙΔ΄ αιώνα. Διευκρίνισε τις δογματικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην ορθόδοξη και δυτική θεολογία, που με τις νέες ιδέες της αλλοίωνε τη χριστιανική πίστη και καθιστούσε προβληματική τη σωτηρία. Στη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου, τονίζεται ιδιαίτερα η διάκριση ανάμεσα στην ουσία και τις ενέργειες του Θεού. Η ουσία του Θεού είναι άγνωστη σε όλους και γνωστή μόνο στον Τριαδικό Θεό, ενώ οι άκτιστες ενέργειές του είναι μεθεκτές στον κόσμο και στον άνθρωπο. Οι Δυτικοί αρνούνται αυτή τη διάκριση και δέχονται ότι δεν υπάρχει καμία άμεση επικοινωνία με το Θεό. Η διδασκαλία του επικυρώθηκε από δύο τοπικές συνόδους, που συνήλθαν στην Κωνσταντινούπολη, το 1341 και το 1351.
Στη σημερινή ευαγγελικὴ περικοπή, βλέπουμε το Χριστό να κηρύττει σ’ ένα μεγάλο πλήθος του λαού ενώ βρίσκονταν σε κάποιο σπίτι στην Καπερναούμ. Κάποια στιγμή έρχονται τέσσερεις άνθρωποι και φέρνουν έναν παραλυτικό. Επειδή όμως, επικρατούσε το αδιαχώρητο ήταν αδύνατον νὰ φτάσουν μπροστά στο Χριστό, έτσι παίρνουν την παράτολμη απόφαση να ξηλώσουν ένα μέρος της σκεπής και να κατεβάσουν με σχοινιά τον παράλυτο, ο οποίος βρίσκεται πάνω σ’ ένα κρεβάτι, φέρνοντας τον μπροστά στα πόδια του Ιησού για να τον θεραπεύσει. Εκείνος, μόλις είδε την πίστη των ανθρώπων, λέει στον παράλυτο “παιδί μου, οι αμαρτίες σου έχουν συγχωρεθεί”. Μόλις το άκουσαν αυτό, αγανάκτησαν οι γραμματείς, καθώς σκέφτηκαν ότι μόνον ο Θεός έχει την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες. Τότε ο καρδιογνώστης Κύριος τους ρωτά “γιατί σκέφτεστε πονηρά; τί είναι ευκολότερο, να πω ότι συγχωρούνται οι αμαρτίες σου, ή σήκω και πάρε το κρεβάτι σου και περπάτα;” Και για να δείξει σε όλους ότι έχει την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες, στρέφεται στον παράλυτο και τον διατάζει να σηκωθεί. Κι εκείνος σηκώθηκε, πήρε το κρεβάτι του στους ώμους και επέστρεψε στο σπίτι του, αφήνοντας πίσω του όλους να δοξάζουν τον Θεό και να λένε ότι ποτέ δεν είχαν δει τόσο μεγάλο θαύμα.
Γιατί όμως ο Ιησούς αντί να τον θεραπεύσει αμέσως, πρώτα του συγχωρεί τις αμαρτίες; Τι είναι η αμαρτία; Αμαρτία είναι η ασθένεια της ψυχής. Ο Θεός είναι η πηγή της ζωής. Αυτός έφερε στην ύπαρξη τα πάντα, και συνεχίζει να τα διατηρεί. Ο άνθρωπος σαν λογικό και αυτεξούσιο ον, δέχεται τη ζωή αλλά και μπορεί να την απορρίψει. Όταν είναι κοντά στο Θεό παίρνει ζωή αλλά όταν απομακρυνθεί, σταδιακά τη χάνει. Αμαρτία λοιπόν είναι η απομάκρυνση από το Θεό και κατά συνέπεια, η απώλεια της αιώνιας ζωής. Μέσα από το θαύμα που επιτελεί ο Χριστός, τονίζει τη σπουδαιότητα και την σημασία της αφέσεως των αμαρτιών μας από τον Θεό, σημασία πολύ μεγαλύτερη από την ίαση οποιουδήποτε σωματικού νοσήματος. Η άφεση των αμαρτιών, που έδωσε ο Κύριος μας στον παραλυτικό, δηλώνει, πως η θεραπεία της ψυχής οδηγεί και στη θεραπεία του σώματος. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε: «τα περισσότερα νοσήματα οφείλονται στα αμαρτήματα της ψυχής»
Από το σημερινό, Ευαγγελικό ανάγνωσμα βλέπουμε, ότι η συνάντηση με τό Θεό γίνεται μέσῳ της καρδιάς και όχι με τη λογική, γιατι αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν μείνει στη λογική, ο παραλυτικός θα ἔμενε αθεράπευτος. Αυτή την αίρεση της λογικής εξηγήσεως και προσεγγίσεως του Θεού καταπολέμησε με τη διδασκαλία του ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και οι ησυχαστές Πατέρες. Μας δίδαξαν, ότι κατανοούμε και κατά συνέπεια συναντάμε τον Θεό μας με την καρδιά, με τον εσωτερικό μας κόσμο, όταν υπάρχει καθαρότητα και αγνή διάθεση, δηλαδή μετάνοια, όταν υπάρχει προσευχή με ειλικρίνεια και απαλλαγή από το κοσμικό φρόνημα, δηλαδή να μην είμαστε δεμένοι με τα υλικά αγαθά και να τα θεοποιούμε.
Συχνά παρακαλούμε τον Θεό να μας βοηθήσει και να μας απαλλάξει από προβλήματα που σχετίζονται με τη σωματική μας ακεραιότητα, με την υγεία μας, ή άλλοτε με τις βιοτικές μας ανάγκες και την σκληρή καθημερινότητα. Και είναι αλήθεια ότι τις περισσότερες φορές ανταποκρίνεται στα αιτήματά μας, ιδιαίτερα όταν αυτά συνοδεύονται με πίστη, με ζέση καρδιάς. Ωστόσο, πέρα από τα καθημερινά, πέρα από τα υλικά ή τα θέματα που άπτονται της υγείας, βρίσκεται η ανάγκη για την παρά Θεού συγχώρεση, για την άφεση των αμαρτιών μας, για την αποκατάσταση της αγαπητικής σχέσεως με τον Θεό και τον πλησίον, μέσα από την χάρη και την ευεργεσία του Αγίου Πνεύματος. Την ανάγκη για σταθερή πίστη προς τον Θεό και την ανάγκη να στραφούμε στην ίαση του πνευματικού μας κόσμου με την άφεση των αμαρτιών μας από τον ίδιο τον Θεό, μας τονίζει η σημερινή περικοπή. Μας παροτρύνει δηλαδή να μη μείνουμε μόνο στα εξωτερικά στοιχεία της Σαρακοστής, την νηστεία δηλαδή και την προσευχή, αλλά να επιμείνουμε στην καλλιέργεια της πίστεως και στην επιμέλεια για την ίαση και αποθεραπεία της ψυχής μας. Ας μη ξεχνάμε επομένως στις προσευχές μας να ζητούμε με πίστη τη συγγνώμη του Θεού, και να είμαστε βέβαιοι ότι θα φροντίσει και για κάθε άλλο θέμα μας απασχολεί, όπως άλλωστε ο ίδιος ο Χριστός έχει πει. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
