ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Δ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, μας τονίζει την ιδιαίτερη σημασία που έχει η προσωπική μας πίστη, όταν επικαλούμαστε τον Θεό, Καθώς έμπαινε ο Χριστός στην Καπερναούμ, ένας Ρωμαίος εκατόνταρχος του ζητά να θεραπεύσει τον δούλο του, ο οποίος ήταν κατάκοιτος. Και ο Κύριος του είπε ότι πρόκειται να έλθει στο σπίτι του για να τον θεραπεύσει. Αλλά ο εκατόνταρχος από ταπείνωση, θεωρώντας ότι είναι ανάξιος να εισέλθει ο Χριστός στο σπίτι του, Του ζήτησε να ευχηθεί από μακριά για να θεραπευθεί ο δούλος του. Ο άνθρωπος αυτός είναι ξένος και άσχετος με την πίστη και τις παραδόσεις των Ιουδαίων. Δεν γνωρίζει το Νόμο και τους Προφήτες. Αλλά αγαπά τον συνάνθρωπο, τον υπηρέτη του, και έτσι συναντά τον Χριστό. Ξεπερνά όλους τους περιορισμούς και την αρνητική επίδραση του περιβάλλοντός του. Ανοίγεται ολόκληρος στον Χριστό. Παραδίνει τον εαυτό του στην αγάπη και τη δύναμη του Θεού. Αναγνωρίζει στο πρόσωπο του Χριστού έναν Κύριο και λυτρωτή. Αυτή η δυνατή πίστη του εκατόνταρχου γίνεται μια ορμητικὴ κίνηση της όλης ύπαρξής του προς τον Χριστό. Μεταφράζεται στην πράξη σε βεβαιότητα, που δεν αμφιβάλλει για την θεραπεία του άρρωστου υπηρέτη. Απλά ταπεινώνεται, περιμένει και εξαρτά τα πάντα από έναν και μόνο λόγο του Χριστού.
Ο Κύριος, τονίζοντας την πίστη του εκατοντάρχου, είπε: «Σας βεβαιώνω πως τόση πίστη ούτε ανάμεσα στους Ισραηλίτες δεν βρήκα. Και σας λέω πως θα έλθουν πολλοί από ανατολή και δύση και θα καθίσουν μαζί με τον Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ στο τραπέζι της Βασιλείας των Ουρανών, ενώ οι κληρονόμοι της Βασιλείας θα πεταχθούν έξω στο σκοτάδι· εκεί θα κλαίνε, και θα τρίζουν τα δόντια τους». Στράφηκε τέλος στον εκατόνταρχο και του είπε: “πήγαινε, ας γίνει όπως πίστεψες”. Και την ίδια στιγμή ο υπηρέτης του εκατόνταρχου θεραπεύτηκε.
Δεν σωζόμαστε γιατί απλά είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί και το παραδεχόμαστε και το υποστηρίζουμε. Ο Κύριος κάνει μία φοβερή ανατροπή, βάζει σε υψηλότερη θέση την πίστη του εκατοντάρχου από την πίστη των Ισραηλιτών. Έτσι και στη σημερινή εποχή μπορεί να βρει βαθιά πίστη εκεί όπου νομίζουμε ότι δεν υπάρχει. Η ταπείνωση και η πίστη που είχε ο εκατόνταρχος πολλές φορές απουσιάζει από τους ανθρώπους που θεωρητικά βρίσκονται πιο κοντά στον Θεό. Ίσως επειδή θεωρούν τον εαυτό τους “περιούσιο λαό” του Θεού, και σαν τα κακομαθημένα παιδιά εκλαμβάνουν ως αυτονόητα κάποια πράγματα τα οποία ωστόσο δεν είναι και τόσο αυτονόητα. Το ότι βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε σεσωσμένοι, ούτε καθαροί, ούτε άγιοι. Δεν αρκεί κανείς να εισέλθει στο λουτρό για να καθαριστεί, αλλά είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει ότι δεν είναι καθαρός και στη συνέχεια να λουστεί, επιμένοντας στα δύσκολα σημεία.
Και στο σημείο αυτό, της αυτογνωσίας και της ταπείνωσης, συχνά υπολειπόμαστε εμείς που βρισκόμαστε κάτω από την χάρη του Θεού, ενώ οι μακράν διατηρούν έστω το δέος και τον σεβασμό απέναντι στην ιερότητα του μυστηρίου της Εκκλησίας. Και από τη στιγμή που υπάρχει έλλειμμα ταπεινώσεως, υπάρχει και έλλειμμα πίστεως. Γιατί χωρίς ταπείνωση, το κάθε αίτημά μας προς τον Θεό δεν αποτελεί ικεσία, αλλά απαίτηση, η οποία δεν στηρίζεται στην αγάπη του Θεού αλλά στην δική μας αυτοεκτίμηση και υπερηφάνεια. Τότε ακόμα και η προσευχή γίνεται υποκρισία και αιτία κατακρίσεως, σαν την προσευχή του Φαρισαίου. Με το να χαμηλώνουμε τον εαυτό μας πλησιάζουμε πιο πολύ τον Θεό. Γιατί ο Θεός αναπαύεται στους ανθρώπους που έχουν ταπείνωση. Και μέσα από αυτή τη στάση μας φανερώνεται η αληθινή αγάπη για τους συνανθρώπους μας. Μία τέτοια αγάπη είχε και ο εκατόνταρχος για τον δούλο του. Γι’ αυτό και παρακαλεί τον Κύριο να τον θεραπεύσει.
Γι αυτό και ο Χριστός τονίζει σε όλους μας σήμερα, ότι δεν αρκεί να είναι κανείς υιός του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, δηλαδή δεν αρκεί να είναι μέλος της Εκκλησίας, για να καθίσει ανάμεσα στους δοξασμένους της Βασιλείας του Θεού. Απαιτείται πίστη. Πίστη απλή, άδολη, ταπεινή, σαν του εκατόνταρχου της σημερινής διήγησης του ευαγγελιστή Ματθαίου. Μια πίστη η οποία, δυστυχώς, απουσιάζει στις μέρες μας, κι όμως αποτελεί το ζητούμενο της πνευματικής μας πορείας. Ζητούμε το θαύμα στη ζωή μας, και λησμονούμε ότι αυτό επιτελείται σύμφωνα με το μέτρο της δικής μας πίστεως. Αντί, επομένως, να απελπιζόμαστε όταν νιώθουμε ότι ο Θεός δεν απαντά στις προσευχές μας, ας εργαστούμε ώστε αυτές να γίνονται με περισσή ταπείνωση και με αληθινή πίστη απέναντι στον Θεό.
Στην εποχή μας, σήμερα που μαστίζεται από τόσα πάθη, και ο εγωϊσμός και η υπερηφάνεια, αλλά πολλές φορές και η απιστία εμφωλεύουν στις καρδιές των ανθρώπων, ο εκατόνταρχος της σημερινής ευαγγελικής περικοπής έρχεται να φωτίσει έναν άλλο δρόμο ζωής. Εκείνον που περνά μέσα από τη συναίσθηση της αναξιότητάς μας και οδηγεί στην ταπείνωση, για να επιζητούμε το έλεος και την ευσπλαχνία του Θεού. Είναι ένας δρόμος μέσα απὸ τον οποίο προβάλλεται η πίστη, η οποία εκφράζεται ως απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό, ποι είναι η μόνη ελπίδα και σωτηρία μας. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών
