ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Ι' ΛΟΥΚΑ
Οι Συναγωγές ήταν αίθουσες στις πόλεις και τα χωριά της Παλαιστίνης, στις οποίες συγκεντρώνονταν οι Ιουδαίοι κάθε Σάββατο για να ακούσουν τον λόγο του Θεού, δεδομένου ότι μόνο ένας ναός υπήρχε, αυτός στα Ιεροσόλυμα. Στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα ο Ιησούς διδάσκει σε μία Συναγωγή όπου βρίσκεται μία γυναίκα παραμορφωμένη από κύρτωση, που παρακολουθεί την ομιλία και προσεύχεται. Ο Κύριος την κάλεσε κοντά του και της είπε, γυναίκα, είσαι ελεύθερη από την αρρώστια σου. Άπλωσε πάνω της τα χέρια του και αμέσως έγινε καλά, σηκώθηκε ολόρθη και ευχαριστούσε τον Θεό για τη θεραπεία της.
Ο Αρχισυνάγωγος όμως, αντί να χαρεί και να δοξάσει τον Θεό οργίζεται και κατηγορεί άμεσα την γυναίκα και έμμεσα τον Χριστό. Επικαλείται την τέταρτη εντολή του Δεκαλόγου που επέτρεπε μόνο έξι ημέρες να εργάζονται οι Ιουδαίοι, λέγοντας: «αυτές τις ημέρες να έρχεσθε να θεραπεύεσθε και όχι την ημέρα του Σαββάτου που είναι αργία».
Οι Εβραίοι εκείνης της εποχής, είδαν την αργία του Σαββάτου τελείως τυπικά και σχολαστικά, γεμάτη από απαγορεύσεις και τυπικούς κανόνες που τελικά είχε χαθεί ο σκοπός και η ουσία της αργίας. Αυτό οφειλόταν στους Νομοδιδασκάλους και τους Φαρισαίους που δίδασκαν τον λαό λαθεμένα.
Αυτό το βλέπουμε στην περίπτωση του θαύματος στην σημερινή συγκύπτουσα. Για δέκα οχτώ χρόνια ταλαιπωρούνταν αυτή η γυναίκα. Αυτό που μας εκπλήσσει είναι η κοντοφθαλμία και η υποκρισία του αρχισυναγώγου. Βλέπει τον Χριστό μας να κάνει το θαύμα και υποκριτικά προσπαθεί να το υποβιβάσει προτρέποντας τον λαό να μην ζητούν θαύματα την ημέρα του Σαββάτου, θεωρώντας ότι αυτό εντάσσεται στην εργασία και άρα είναι αμαρτία. Άλλωστε με το θαύμα του ο Χριστός μας, θέλει να τους δείξει και να καταλάβουν ότι ήλθε να αγιάσει και να καθαρίσει την θρησκευτικότητα τους από όλα εκείνα τα στείρα στοιχεία που κάθε άλλο παρά οδηγούν στο Θεό.
Η θρησκεία δεν είναι κατάλογος από νόμους, δεν είναι συνήθειες και υποχρεώσεις, πολλές φορές αντίθετες στην κοινή λογική, που πρέπει οπωσδήποτε να τηρηθούν. Αληθινή θρησκεία είναι η προσωπική σχέση με τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Αυτό ο Αρχισυνάγωγος δεν το καταλάβαινε, έτσι ο Κύριος του φέρνει ένα παράδειγμα, ότι τα κατοικίδια ζώα πολλές φορές τα φροντίζουμε περισσότερο από τους ανθρώπους, έστω και παραβαίνοντας την εντολή του Κυρίου. Υποκριτή, του λέει, κατά την ημέρα του Σαββάτου ο καθένας δεν λύνει το βόδι του ή το γαϊδουράκι και πηγαίνει να τα ποτίσει; Αυτό δεν θεωρείται παράβαση της αργίας του Σαββάτου;
Μέσα από τη σημερινή διήγηση ο Κύριος στηλιτεύει την υποκρισία και την τυπολατρία όχι μόνον των φαρισαίων, αλλά και κάθε ανθρώπου, κάθε εποχής. Οι φαρισαίοι της εποχής Του είχαν μετατρέψει τις εντολές του Δεκαλόγου και του Νόμου σε ένα στείρο σύστημα υποχρεώσεων και περιορισμών, και γι αυτό συχνά αντιδρούσαν με αγανάκτηση όταν ο Χριστός θεράπευε τα Σάββατα, σε σημείο να λένε ότι εφόσον δεν τηρεί το Σάββατο, δεν προέρχεται από τον Θεό. Η τυπολατρία τούς έκανε να θεωρούν τους εαυτούς τους αυτάρκεις έναντι του Θεού.
Θεωρούν κατώτερη την πονεμένη αυτή γυναίκα από το βόδι τους ή το άλογο τους αφού το ποτίζουν και του δίνουν τροφή το Σάββατο σύμφωνα με τον Νόμο. Αντιθέτως την υγεία και την θεραπεία της γυναίκας υπό του Κυρίου την θεωρούν αμαρτία.
Δυστυχώς πολλές φορές και εμείς έχουμε μια τυπολατρική συμπεριφορά στο θέμα της πίστης μας. Αφήνουμε τα μεγάλα και ουσιαστικά, ασχολούμενοι με μικρά και ασήμαντα και μάλιστα με έντονο και συχνά εριστικό τρόπο. Για παράδειγμα, δείχνουμε μεγάλο ζήλο και ενδιαφέρον να πάρουμε σπερνά ή άρτο όταν γιορτάζει ένας Ναός, αλλά δεν δείχνουμε το ίδιο ενδιαφέρον να εξομολογηθούμε και να κοινωνήσουμε. Πηγαίνουμε να εκκλησιαστούμε, αλλά δεν προβληματιζόμαστε πόσο προσευχηθήκαμε και πόσο βιώσαμε αυτά που τελέστηκαν μέσα στο Ναό. Άλλοτε, πηγαίνουμε να εκκλησιαστούμε ή και συμμετέχουμε στα Άχραντα Μυστήρια ενώ είμαστε τσακωμένοι ή δεν μιλάμε με κάποιο συνάνθρωπό μας.
Το μήνυμα όμως του Ευαγγελίου, το κήρυγμα του Χριστού αλλά και ο τρόπος της ενανθρώπησής Του και του Πάθους Του δίνουν προτεραιότητα στην ελευθερία του ανθρώπινου προσώπου και στοχεύουν στην πνευματική του αποδέσμευση τόσο από τα δεσμά της αμαρτίας όσο και από τις στείρες υποχρεώσεις που φορτίζουν και καταπιέζουν τον άνθρωπο. Η τυπική και μηχανιστική τήρηση των εντολών του Θεού τελικά δεν μας προσφέρει τίποτα, αν στην καρδιά μας δεν πρυτανεύει η αγάπη προς τον πλησίον, η ευσπλαχνία και η διάθεση της προσφοράς και της αυτοθυσίας. Το μήνυμα επομένως της σημερινής περικοπής μας αγγίζει και μας αφορά όλους, μιας που συχνά, ίσως και ασυναίσθητα, προτάσσουμε τις εντολές του Θεού και βάζουμε σε δεύτερη μοίρα την αγάπη προς τον πλησίον. Άλλες φορές πάλι, είτε θεωρούμε τους εαυτούς μας εντάξει έναντι του θεού, και άρα ο Θεός μάς οφείλει, είτε αγανακτούμε όταν κάποιοι από τους αδελφούς μας δεν τηρούν όλα όσα εμείς τηρούμε, και προσπαθούμε να τους πειθαναγκάσουμε να ακολουθήσουν το δικό μας μοτίβο πίστεως και ασκήσεως.
Ας προσέξουμε και εμείς μην πέσουμε στην ίδια παγίδα θεωρώντας την τυπική εφαρμογή των θρησκευτικών καθηκόντων ως απόλυτη. Οι εκδηλώσεις στην ευσέβεια μας να έχουνε πάντοτε το κίνητρο της αγάπης και της γνήσιας πίστεως. Οι εντολές του Θεού μας δόθηκαν για την σωτηρία μας και άρα είναι αναγκαίες γι’ αυτήν. Όμως όταν συγκρούεται ο τύπος με την αγάπη, προηγείται η αγάπη· «το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το Σάββατο». Ποτέ και με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να αφήνουμε για οιοδήποτε λόγο να δολοφονείται η αγάπη. Αμην
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών
