ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΓ' ΛΟΥΚΑ
Η σημερινή ευαγγελική περικοπή μας λέγει για κάποιον πλούσιο νέο, ο οποίος ήταν άρχοντας της συναγωγής και είχε μεγάλα πνευματικά ενδιαφέροντα και μεταφυσικές αναζητήσεις. Πλησίασε λοιπον τον Κύριο αυτός ο νέος και τον ρώτησε.
" Διδάσκαλε αγαθέ, τι πρέπει να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;"
Και ο Κύριος του απαντησε: "Γιατί με ονομαζεις "αγαθο" αφού νομίζεις πως είμαι ένας απλός ανθρωπος; Κανείς δεν είναι απολύτως αγαθός παρά μόνο ενας ο Θεός. Γνωρίζεις τις εντολές! Να μη μοιχεύσεις, να μη φονεύσεις, να μη κλέψεις, να μη ψευδομαρτυρήσεις, να τιμάς τον πατέρα σου και τη μητέρα σου." Εκείνος ξαφνιασμενος από την απροσδόκητη αυτή απάντηση είπε με απορία.: " Μα ολα αυτά τα φύλαξα από τα πσιδικά μου χρόνια" Τότε ο Κύριος του είπε: " Ένα σου λείπει ακομα, πούλησε την περιουσία σου, μοίρασε τη στους φτωχούς και θα εχεις θησαυρό στον ουρανό, κι έλα να με ακολουθήσεις".
Όταν το άκουσε αυτό ο νέος, λυπήθηκε πολύ, γιατί ήταν πολύ πλούσιος και δεν ήθελε να αποχωριστεί τα πλούτη του. Κι έφυγε απο το Χριστό.
Μπροστά σε μια βασική πρόκληση της ζωής μας τοποθετεί η σημερινή ευαγγελική περικοπή του πλούσιου νέου. Ο λόγος του Χριστού είναι ανατρεπτικός και γι' αυτό ακουγεται ιδιέτερα σκληρός, καθώς ζητά την υπέρβαση μιας ισχυρής γήινης εξάρτησης: " πάντα όσα έχεις, πώλησον και διάδος πτωχοίς και δεύρο ακολούθει μοι"
Η επιδίωξη του πλούτου είναι κοινός σκοπός πολλών ανθρώπων, γιατί ισχυρίζονται ότι είναι το θεμέλιο της ευημερίας τους. Έστω κι αν αυτό είναι σχετικό, σίγουρα δε μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας χωρίς το χρήμα, αφού αυτό είναι το μέσο με το οποίο ικανοποιούμε τις βασικές μας ανάγκες. Όμως το χρήμα, όπως και τόσα άλλα μεγέθη της καθημερινότητας μας, είναι διφορούμενο και αμφιλεγόμενο. Έχει θετική αλλά και αρνητική σημασία. Εξαρτάται απο το πως στεκόμαστε απεναντί του. Το ίδιο πράγμα για κάποιον μπορεί να γίνει εστία κατάρας και για άλλον πηγή αγιασμού. Για τον έναν αίτιο σωτηρίας και για τον άλλο αφορμή καταστροφής. Το χρήμα είναι αγαθό όταν βελτιώνει τη ζωή μας και γίνεται μέσο ανακούφισης για όσους έχουν ανάγκη. Μπορεί όμως να γίνει ολέθριο πάθος, όταν προσκολληθούμε σε αυτό και το ειδωλοποιήσουμε. Τότε το χρήμα γίνεται σκοπός, άμετρη και άσβεστη επιθυμία που μας καταδυναστεύει. Η στάση και η συμπεριφορά του πλούσιου νέου το επιβεβαιώνει. Το χρήμα τον κρατούσε γερά δεμένο στη γη, παρά τις όποιες καλές του διαθέσεις και τις πνευματικές ευεσθησίες. Στην κρίσιμη όμως στιγμή έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στο Θεό η στη γήινη εξάρτησή του. Η απαίτηση του Χριστού ήταν απόλυτη. Ζητούσε κάτι παραπάνω απο το προβλεπόμενο τυπικό καθήκον. Ήθελε την υπέρβαση, την τελειότητα, την εσωτερική ελευθερία, την αυταπάρνηση και τη θυσία για να δοκιμάσει τη γνησιότητα της πίστης του και να συναισθανθεί ο νέος την αδυναμία και την "εξαρτησή του" γιατί ο Χριστός τη γνώριζε.
Όμως ο νέος δεν μπόρεσε να απεγκλωβιστεί από το οχυρό του πλούτου του και συνειδητοποίησε πόσο δύσκολο είναι το ολοκληρωτικό δόσιμο στο Θεό. Τότε οι αυταπάτες και οι ψευδαισθήσεις του κατέρρευσαν, καθώς αντελήφθηκε ότι η πίστη του ήταν επιφανειακή. Το κέντρο της ύπαρξης του και της ζωής του ήταν το εγώ του και όχι ο Θεός που νόμιζε ότι πίστευε.
Η παθιασμένη επιθυμία για την αποκτηση και την κατοχή όλο και περισσοτέρων αγαθών δε γνωρίζει δισχωριστικές γραμμές και σύνορα θρησκευομένων ή αδιαφορων ανθρώπων. Είναι πάθος και όπως κάθε πάθος, αναφέρετε στον κάθε άνθρωπο, γιατί είναι σύμπτώμα της πεσμένης απο την αμαρτία κοινής ανθρώπινης φύσης μας. Αυτή η τάση του ανθρώπου για πλουτισμό υποδηλώνει όχι μόνο υπέρμετρο εγωισμό, αλλά και αισθήματα ανασφάλειας, αβεβαιότητας και φοβίας. Ο άνθρωπος ισχυρίζεται ότι το μέλλον είναι άγνωστο, η ζωή απρόβλεπτη και η ύπαρξη του παροδική και εύθραυστη. Τα εγκόσμια αγαθά μοιάζουν να είναι τα μοναδικά στηρίγματα που του προσφέρουν σιγουριά και ασφάλεια. Αυτό βέβαια είναι μια απατηλή εντύπωση και μια εσφαλμένη κατεύθυνση της ζωής μας.
Ο Χριστός μας το λέει ξεκάθαρα ότι η εξάρτηση μας από το χρήμα είναι ειδωλολατρεία που μας κατευθύνει, μας υποτάσσει και τελικά μας καταδυναστεύει.
Όταν ο Χριστός είδε το νέο να φεύγει τόσο πολύ λυπημένος είπε " Πόσο δύσκολα θα μπουν στη Βασιλεία του Θεού αυτοί που έχουν χρήματα!. Είναι ευκολότερο να περάσει μία καμήλα από την μικρή τρύπα που ανοίγει η βελόνα, παρά να μπεί ένας πλούσιος στη Βασιλεία του Θεού." Εκείνοι που το άκουσαν αυτό απόρησαν και έλεγαν: " Μα τότε ποιος μπορεί να σωθεί; " Και ο Κύριος τους απάντησε: " Εκείνα που είναι αδύνατο να γίνουν με την ασθενική δύναμη του ανθρώπου, αυτά είναι δυνατά και κατορθωτά με τη Χάρη του Θεού."
Γενικότερα όμως, όποιο πάθος κι αν έχουμε κάποια αδυναμία, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι στο δρόμο μας προς τη Βασιλεία του Θεού, χρειαζόμαστε όλοι μας τη Χάρη του Θεού. Η Θεία Χάρις μας απαλλάσει απο τα πάθη μας, μας κινεί σε μετάνοια, μας καθαρίζει, μας αναγεννά, μας αγιάζει. Εμείς κάνουμε το ελάχιστο, προσφέρουμε τη διαθεσή μας και το μεγάλο και ακατόρθωτο το εργάζεται η Χάρις του Θεού. Ας κάνουμε λοιπον εμείς το ελάχιστο, για να μας προσφέρει ο Θεός το άπειρο, την παντοδύναμη Χάρη Του. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών
