ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Γ΄ ΛΟΥΚΑ

«Νεανίσκε, σοι λέγω, ἐγέρθητι»

Βρισκόμαστε στην τρίτη Κυριακή του  Λουκά και το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα μας τοποθετεί μπροστά στο μυστήριο τοῦ θανάτου με την διήγηση της ανάστασης του γιου της χήρας της Ναίν.

Συναντήθηκε η Ζωή που είναι ο Χριστός με το θάνατο στο πρόσωπο του μονάκριβου παιδιού της χήρας μάνας στην πόλη Ναίν. Συναντήθηκε η ελπίδα που παρείχε η παρουσία του Κυρίου με την απόγνωση που επικρατούσε στην καρδιά τούτης της γυναίκας που για δεύτερη φορά έσερνε τα βήματα της τώρα για να θάψει και το παιδί της, αφού είχε ήδη θάψει τον άντρα της και τίποτε δεν της απόμεινε. Έχασε το μόνο σύντροφο και το μόνο αποκούμπι της ζωής της, το μονάκριβο παιδί της. Τραγικές στιγμές, απερίγραπτης θλίψης, που κυριολεκτικά, χάνεται ο κόσμος από τα μάτια της. Γι αυτό και πολύς όχλος συνοδεύει την νεκρική πομπή από όλη την πόλη.

Καθώς, όμως, η πένθιμη πορεία προχωρούσε, έξω από την πόλη, φθάνοντας στην πύλη, είδαν μια άλλη πορεία πολλών ανθρώπων να έρχονται προς το μέρος τους. Τα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων ήταν χαρούμενα και φωτεινά και έρχονταν σε  αντίθεση προς τη νεκρική πομπή. Στο κέντρο της νέας αυτής πορείας βρισκόταν το γλυκύτατο πρόσωπο του Κυρίου. Μαζί Του προχωρούσαν, εκτός από τους δώδεκα μαθητές, και ένα μεγάλο πλήθος άλλων ανθρώπων. Ήταν οι αυτόπτες μάρτυρες των θαυμάτων Του και οι αυτήκοοι μάρτυρες των λόγων Του. Αυτοί που είχαν πειστεί ότι ο Κύριος ήταν ο «προσδοκώμενος» Μεσσίας, ο λυτρωτής του λαού, και τον οποίον ακολουθούσαν με χαρά.

Συναντιούνται, λοιπόν, οι δύο αυτές ομάδες ανθρώπων στην πύλη της πόλης. Ο Χριστός, που γνώριζε τον σκοπό, για τον οποίο ήρθε στη Ναΐν,προχώρησε προς την πένθιμη πορεία, είδε τη χαροκαμένη μάνα, κατανόησε πλήρως τον πόνο της, στάθηκε κοντά της και με φωνή στοργική και σπλαχνική είπε: «μη κλαίε», σταμάτα να κλαις. Πλησίασε το φέρετρο και το έπιασε,αναγκάζοντας αυτούς που το κουβαλούσαν να σταματήσουν. Μαζί τους σταμάτησε και η υπόλοιπη ομάδα των ανθρώπων της νεκρικής πομπής. Έμειναν όλοι να παρακολουθούν με δέος, το τι θα ακολουθούσε. Και τότε δυνατή και καθαρή ακούστηκε η φωνή του χορηγού της ζωής, του παντοδύναμου Θεανθρώπου: «Νεανίσκε, σοι λέγω, εγέρθητι». Και αμέσως τότε η ψυχή του νέου,  επανήλθε στο νεκρό σώμα. Και ο νέος, εντελώς υγιής, αναστήθηκε, ανακάθισε στο φέρετρο και άρχισε να μιλά και Χριστός τον έδωσε στην μητέρα του. Όλος ο λαός που παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα, κυριευμένος από δέος δόξαζε τον Θεό και φυσικά περισσότερο απ’ όλους η πονεμένη αλλά χαρούμενη τώρα μητέρα.

Το συγκεκριμένο θαύμα είναι ένα από τα ελάχιστα που κάνει ο Χριστός χωρίς να Του ζητηθεί, χωρίς την επιβεβαίωση της πίστεως εκ μέρους εκείνου που δέχεται την έκτακτη ευεργεσία του Θεού. Έχουμε δει ότι πάντα, όσες φορές κάποιος παρακαλούσε τον Κύριο να επέμβει θαυματουργικά, η απάντηση του Χριστού ήταν «ας γίνει κατά την πίστη σου» ή «η πίστη σου σε έσωσε» ή ακόμη «άμα πιστεύεις, όλα είναι δυνατά». Σήμερα επεμβαίνει αυτόκλητα, για να μας δείξει ότι η πίστη αποτελεί προϋπόθεση του θαύματος όχι για τον Θεό, αλλά για μας. Η επέμβαση του Θεού, η βούλησή Του και η δύναμή Του δεν περιορίζονται ούτε προσδιορίζονται από το μέτρο της δικής μας πίστης. Συνδέεται όμως το θαύμα με την πίστη, διότι ο σκοπός ακόμα και του θαύματος είναι η προοπτική της σωτηρίας του ανθρώπου.

Γι αυτό και ο Θεός θαυματουργεί εκεί όπου υπάρχει πίστη, εκεί που υπάρχει πνευματικό όφελος. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο θαυματουργεί αυτόκλητα σήμερα ο Χριστός, είναι για να μας δείξει ότι ο Θεός είναι φιλάνθρωπος. Μόλις ο Χριστός είδε τη θρηνούσα μητέρα την σπλαχνίστηκε, μας λέει ο ευαγγελιστής Λουκάς. Το θαύμα που ακολουθεί, αποτελεί έμπρακτη απόδειξη αυτής Του της φιλανθρωπίας, της άπειρης αγάπης Του για τα πλάσματα Του. Δεν επιθυμεί ο Θεός τον ανθρώπινο πόνο, ούτε την οδύνη, ούτε τον θάνατο. Αυτά είναι αποτελέσματα των δικών μας επιλογών.

Το μυστήριο του θανάτου, είναι φοβερό και συγκλονιστικό γεγονός. «Όντως φοβερότατον το του θανάτου μυστήριον», ψάλουμε στην Νεκρώσιμη Ακολουθία. Ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα είναι μια συγκλονιστική στιγμή, αλλά και μια συνταρακτική εμπειρία για τους ανθρώπους που αποχωρίζονται το αγαπημένο τους πρόσωπο είτε αυτό είναι από το οικογενειακό, είτε από το φιλικό περιβάλλον, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τον φοβούνται, καθώς με τον ερχομό του βυθίζονται στη θλίψη και στο πένθος. Ο θάνατος είναι αυτός ο οποίος ανατρέπει τα σχέδιά μας και αλλάζει τη ζωή μας.

Το να μη λυπούνται οι άνθρωποι στο θάνατο είναι αφύσικο, ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός δάκρυσε για τον νεκρό Λάζαρο, δάκρυσε για τον θάνατο σαν ένα φοβερό γεγονός, και μια τραγική κατάσταση, που με την αμαρτία των πρωτοπλάστων μπήκε στη ζωή του ανθρώπων, όμως το να χάνονται, οι πιστοί και να καταποντίζονται στη θάλασσα της θλίψης και της απελπισίας, όχι μόνο δεν ταιριάζει, αλλά είναι άρνηση της πίστεως.

Είναι όντως φοβερό το μυστήριο του θανάτου, αλλά για τον άνθρωπο ο οποίος έχει πραγματικά σωστή σκέψη και κατευθύνεται από την ελπίδα των μελλοντικών αγαθών, αντιμετωπίζει τον θάνατο με διαφορετικό τρόπο. Ο δίκαιος, δηλαδή, που βαδίζει στο δρόμο του Θεού και καθημερινά περιμένει να μπει στη βασιλεία Του, δεν ταράζεται, δεν αναστατώνεται, δεν στενοχωριέται όταν έρχεται αντιμέτωπος με το θάνατο, αλλά επειδή πραγματικά πιστεύει στην αιωνιότητα γίνεται γι’ αυτόν όπως μας λέει ο Κύριός μας μια ευχάριστη μετάβαση «από του θανάτου εις την ζωή», και αυτό συμβαίνει επειδή από τότε που ο Χριστός με τον δικό του θάνατο νίκησε τον Άδη, ο θάνατος έγινε πέρασμα, ένα πέρασμα από τον μάταιο και ψεύτικο αυτό κόσμο που ζούμε στον άλλο κόσμο, στην αληθινή και αιώνια ζωή.

Κάθε άνθρωπος έχει στο μυαλό του το θάνατο και είναι γεγονός πως οι περισσότεροι από εμάς τον φοβόμαστε. Όμως ο χριστιανός ο οποίος αγωνίζεται και ελπίζει στο έλεος του Θεού, δεν φοβάται το θάνατο, αλλ’ αντιθέτως τον νικά και τον νικά με ένα και μοναδικό τρόπο, θανατώνοντας καθημερινά τα δικά του πάθη και τις δικές του αμαρτωλές επιθυμίες, στοιχεία τα οποία δημιουργούν καθημερινά τον πνευματικό του θάνατο, τον απομακρύνουν ουσιαστικά από την Ζωή, δηλαδή τον ίδιο τον Θεό.

Επέτρεψε ο Θεός τον θάνατο όπως μας λέει χαρακτηριστικά ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για έναν και μοναδικό λόγο «ίνα μη το κακόν αθάνατον γένηται», για να μη γίνει δηλαδή το κακό αθάνατο και μας καλεί  η Εκκλησία να κάνουμε τον δικό μας αγώνα, έναν αγώνα κατά του κακού εαυτού μας, ξεκινώντας από σήμερα κιόλας μια νέα πορεία προς τη θέωση, προς την ένωση μας με τον Θεό, προσδοκώντας συγχρόνως ανάσταση νεκρών και ζωή του μέλλοντος αιώνος. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Β΄ ΛΟΥΚΑ

«Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως»

Βρισκόμαστε στη δεύτερη Κυριακή του Λουκά,Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα προέρχεται από την επί του Όρους ομιλία του Χριστού μας. Μέσα σε λίγες γραμμές μας δίδεται η ουσία και το αποκορύφωμα του χριστιανισμού. Κέντρο αυτής της ουσίας είναι η αγάπη η οποία ως αρχή έχει τον χρυσό κανόνα ο οποίος λέγει. «Όπως θέλετε να φέρονται σε σας οι άλλοι, με τον ίδιο τρόπο να συμπεριφέρεστε και σεις σ’ εκείνους». Λίγες λέξεις που όμως περικλείουν μέσα τους όλους τους ανθρώπινους νόμους, γραπτούς και άγραφους που μιλούν για ισότητα, αλληλεγγύη, μοίρασμα, αρμονική συνύπαρξη. Αν όλοι οι άνθρωποι εφάρμοζαν αυτόν τον κανόνα δεν θα υπήρχαν εγκλήματα, δεν θα υπήρχε αδικία στον κόσμο δεν θα υπήρχε οικονομική και κοινωνική ανισότητα.
Γιατί, συνεχίζει, ο Κύριος, αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, και κάνετε καλό μόνο σε εκείνους που σας φέρονται καλά, τότε μέσα σας δεν υπάρχει η χάρις του Θεού. Αν δανείζετε σ’ εκείνους από τους οποίους περιμένετε να έχετε απολαβές, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, τότε η αγάπη γίνεται αντικείμενο δοσοληψίας, τότε η φιλανθρωπία είναι ιδιοτελής, τότε δεν υπάρχει αγάπη, αλλά συμφέρον και εγωισμός. Γι αυτό, πάλι μας προτρέπει, να αγαπάτε τους εχθρούς σας, και να κάνετε πράξη το αγαθό και να δανείζετε χωρίς να περιμένετε σε καμία ανταπόδοση, και τότε ο μισθός σας θα είναι πολύς, και θα είστε γνήσια παιδιά του Υψίστου, μιας που ο ίδιος ο Θεός ευεργετεί ακόμα και τους αχάριστους και πονηρούς ανθρώπους. Να είστε ελεήμονες, καταλήγει στο λόγο Του ο Χριστός, όπως ελεήμων είναι και ο Πατέρας σας.
Όπως θέλουμε να μας φέρονται έτσι να φερόμαστε και εμείς στους άλλους. Με τούτο τον απλό αλλά δυνατό λόγο ,ο Κύριός μας ανατρέπει την εγωκεντρική σκέψη μας και μας καλεί να αποβάλλουμε τον εγωισμό μας. Ποια είναι αυτή η συμπεριφορά, που μας ζητά ο Κύριός μας να εφαρμόσουμε στην καθημερινή μας ζωή. Με λίγα λόγια: Επιθυμείς οι άλλοι να σου μιλούν με αγάπη, γλυκύτητα και χαμόγελο; Τότε αυτά εσύ πρώτος να τα κάνεις προς τους άλλους. Επιθυμείς οι άλλοι να σε αγαπούν, να σε βοηθούν και να σε υποστηρίζουν; Επιθυμείς να μη σε αδικούν, να μη σε συκοφαντούν, να μη σε κλέβουν και γενικά οι άλλοι να μη σε βλάπτουν; Τότε, εσύ πρώτος να τα εφαρμόσεις αυτά προς όλους τους άλλους συνανθρώπους σου, χωρίς να τους ξεχωρίζεις σε φίλους και εχθρούς. Αυτή την συμπεριφορά ζητά ο Κύριός μας από όλους μας να δείχνουμε στην καθημερινή μας ζωή αδιάκριτα.
Αν θέλουμε οἱ άλλοι να μας δείχνουν κατανόηση θα τους δείξουμε πρώτα εμείς. Αν θέλουμε οι άλλοι να εἶναι ειλικρινείς καὶ αληθινοί πρέπει να είμαστε και εμείς απέναντί τους πρώτα. Αν ποθούμε να κυριαρχήσει ἡ δικαιοσύνη θα αγωνιστούμε καὶ εμείς να είμαστε δίκαιοι στις συναλλαγές καὶ γενικά στις ανθρώπινες σχέσεις μας. Αν θέλουμε όταν σφάλουμε να μας συγχωρούν θα πρέπει να συγχωρούμε ολόψυχα. Αν ποθούμε να μας αγαπούν και να μας εξυπηρετούν, πρέπει να βοηθούμε και να αγαπούμε εμείς πρώτα τους άλλους..Μπορεί να ρωτήσει κανείς. Κι όταν οι άλλοι δεν ανταποκρίνονται; Μα δεν το κάνουμε με τὸν όρο ὅτι ὁ άλλος θα συγκινηθεί. Κινούμαστε εντελώς ελεύθερα∙ ανεξάρτητα ἀπὸ το τι θα κάνει ὁ άλλος.
Αυτό ισχύει τόσο για τους ανθρώπους ατομικά, όσο και για ομάδες ανθρώπων, γειτονικές φυλές, έθνη και κράτη. Αν την εντολή αυτή την υιοθετούσαν σαν κανόνα όλες οι τάξεις, τα έθνη και τα κράτη, θα έπαυε αμέσως κάθε κακία και σύγκρουση ανάμεσά τους, θα εξαλειφόταν κάθε έχθρα και πόλεμος. Αυτό είναι το φάρμακο για κάθε παρόμοια αρρώστια, δεν υπάρχει κανένα άλλο.
Τα λόγια της σημερινής ευαγγελικής περικοπής τα είπε ο Κύριος σε μια εποχή σκληρότητας και βαρβαρότητας. Σε μια εποχή κατά την οποία η αγάπη και η ευσπλαχνία προς τους εχθρούς ήταν άγνωστες. Η ανταπόδοση του κακού θεωρούνταν δύναμη και ηρωισμός. Μάλιστα για τους Εβραίους ίσχυε το«οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος».Αυτά, όμως, καταργήθηκαν πλέον με τη διδασκαλία του Κυρίου. Δεν έχουν ισχύ. Και όποιος εξακολουθεί να τα εφαρμόζει καταδικάζεται από τον Θεό. Αντίθετα, ισχύει και επικρατεί η αγάπη, η συγγνώμη, η ευσπλαχνία. Ο αμαρτωλός, που προσπαθεί να μας βλάψει, είναι ο ψυχικά ασθενής λόγω της αμαρτίας, τον οποίο βλέπει κανείς με συμπόνια και τη θεραπεία του οποίου ποθεί και εύχεται. Ο καλύτερος τρόπος αντίδρασης απέναντί του είναι η συγχώρηση, αλλά και η ανταπόδοση καλού αντί κακού.
Ο λόγος του Κυρίου διαλύει όλες τις καταστάσεις που έχουμε πιστέψει ότι είναι αληθινή αγάπη. Λόγος δυνατός που αποκαλύπτει ότι η σύγχρονη εκδοχή της αγάπης είναι συμφεροντολογική, εγωιστική και ολότελα αποπνιχτική κατάσταση. Το «αγαπώ» δεν έχει σχέση με την αγάπη αφού δεν συγγενεύει με την υπομονή, με την ελπίδα, με το έλεος, με τη συγχώρηση, με τον σεβασμό, με την ελευθερία. Το «αγαπώ» δεν έχει σχέση με την αγάπη γιατί ρίζα του είναι ο εγωισμός και όχι ο Θεός. Εκείνος που αγαπά αληθινά ,κρατά την καρδιά ανοιχτή ακόμη και στον εχθρό. Εκείνος που ευεργετεί, που δίνει, που προσφέρει χωρίς να περιμένει ανταπόδοση ή ανταμοιβή, έχει αποκτήσει συγγένεια με τον Θεό που είναι σπλαχνικός, ελεήμων και φιλάνθρωπος. Όλες οι άλλες «αγάπες» που περιμένουν, ζητούν, απαιτούν, διεκδικούν είναι ζυμωμένες με το προζύμι του εγωισμού, και γι’ αυτό δεν μπορούν, χορτάσουν παρά μόνο να πικράνουν. Δεν μπορούν να δώσουν αφού ζητούν να πάρουν. Δεν μπορούν να ωφελήσουν αφού βλάπτουν.
Η κληρονομία που μας δίνει σήμερα ο Χριστός είναι πολύτιμη. Γκρεμίζει τους μαντρότοιχους της «δήθεν αγάπης». Ανοίγει την ψυχή, ελευθερώνει τον άνθρωπο. Μας βάζει να μετατοπίσουμε την αγάπη στο πνευματικό της κλίμα. Να τη συνδέσουμε με το Θεό. Μόνο με αυτή την αγάπη θα νοιώσουμε το πλήρωμα της χαράς. Αυτή θα μας θεραπεύσει από τις ασθένειες του εγωισμού. Αυτή αληθινά θα μας αναπαύσει αφού μέσα της κατοικεί ο ίδιος ο Θεός. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

Κήρυγμα Κυριακής της Α' Λουκά

«Επί τω ῥήματί σου χαλάσω το δίκτυον».

 Ο λόγος αυτός του αποστόλου Πέτρου στην προσταγή του Κυρίου να ρίξει τα δίχτυα στα δεξιά του πλοίου, μας δίνει την αφορμή να δούμε ότι η υπακοή στο θέλημα του Θεού είναι αρετή δύσκολη αλλά απαραίτητη, για να έλθει η ευλογία του Θεού στην ζωή μας.

Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συνέχεια του ευαγγελίου της περασμένης Κυριακής. Εκείνο μας είπε το «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτὸν», και το σημερινό μας λέει πως οι ψαράδες της Γαλιλαίας συγκεκριμένα και πρακτικά απαρνήθηκαν τον εαυτό τους και τα δικά τους, ακολούθησαν το Χριστό και έγιναν μαθητές και απόστολοι Του

Ο Κύριός μας βρισκόταν στην λίμνη Γεννησαρέτ και στην όχθη της είδε δύο πλοιάρια, των οποίων οι ψαράδες είχαν κατέβει και έπλεναν τα δίχτυα τους. Ο Χριστός ανέβηκε σε εκείνο που ήταν του Σίμωνος και από εκεί δίδασκε τα πλήθη. Όταν τελείωσε την ομιλία του, είπε στον Σίμωνα να πάει στα βαθειά και εκεί να ρίξει τα δίχτυα για ψάρεμα, εκείνος του αποκρίθηκε:
«Διδάσκαλε, όλη τη νύχτα παιδευόμασταν και δεν πιάσαμε τίποτε· επειδή όμως το λες εσύ, θα ρίξω τα δίχτυα». Και το θαύμα έγινε. Τα ψάρια που πιάστηκαν ήταν τόσα πολλά ώστε γέμισαν όχι ένα αλλά δύο πλοιάρια και μάλιστα σε σημείο που κόντεψαν να βυθιστούν. Δέος κατέλαβε τον Πέτρο αλλά και τους άλλους που ήταν μαζί του· γι' αυτό και έπεσε στα γόνατα του Ιησού και του είπε: «Βγεις Κύριε από το ψαροκάικο μου διότι είμαι άνθρωπος αμαρτωλός». Και ο Κύριος τον καθησύχασε· μη φοβάσαι, από τώρα θα ψαρεύεις ανθρώπους. Ύστερα, αφού τράβηξαν τα πλοιάρια τους στη στεριά, άφησαν τα πάντα και τον ακολούθησαν.

Έτσι έγινε η κλήση των πρώτων μαθητών και άρχισε η κοντά στο Χριστό μαθητεία τους. Ταυτόχρονα το περιστατικό αυτό αποτελεί για μας παράδειγμα και υπόδειξη για το ποια στάση θα πρέπει να παίρνομε απέναντι στο Χριστό και πώς να τον ακολουθούμε. Έχομε ένα ωραίο υπόδειγμα πίστεως και υπακοής. Αλλά τι είναι η πίστη;

Δεν είναι μια απλή παραδοχή υπάρξεως του Θεού. Τέτοια πίστη έχουν και τα δαιμόνια και φρίττουν κατά τον Αδελφόθεο Ιάκωβο. Πίστη είναι η εμπιστοσύνη στον Άγιο Τριαδικό Θεό η οποία ενεργοποιεί τον άνθρωπο και τον κάνει να ενεργεί αναλόγως. Η ζωντανή πίστη οδηγεί στα ανάλογα έργα· δηλαδή συνδέεται στενά και άμεσα με την υπακοή του ανθρώπου, υπακοή που κάνει και τον Θεό να έχει εμπιστοσύνη στον άνθρωπο. Αυτήν την εμπιστοσύνη και υπακοή έδειξε ο Πέτρος στην προκειμένη περίπτωση στο πρόσωπο του Χριστού· «επί δε τω ῥήματί σου χαλάσω το δίκτυον» (επειδή το λες εσύ θα ρίξω το δίχτυ), και έτσι έγινε το θαύμα της θαυμαστής αλιείας, και ακόμη περισσότερο, έτσι αξιώθηκε να ακούσει το «από του νυν ανθρώπους έσῃ ζωγρών» (από τώρα θα ψαρεύεις ανθρώπους), δηλαδή ο Χριστός τον εμπιστεύτηκε και τον έκανε μαθητή και απόστολο του.

Η υπακοή είναι ένα μυστήριο. Είναι το άνοιγμα της ψυχής, για να εισρεύσει μέσα του η χάρη του αγίου Πνεύματος. Είναι, η νεύση που λέει ο άγιος. Γρηγόριος ο Θεολόγος, το ναι του ανθρώπου στο Θεό, που οδηγεί στη θέωση, στο να γίνομε πραγματικά, ζωντανά μέλη του Χριστού.

Είναι λοιπόν η πίστη και η συνακόλουθη υπακοή πολύ σπουδαίο πράγμα. Όμως όπως όλα τα σημαντικά και πολύτιμα χρειάζεται προσοχή διότι η λανθασμένη χρήση, παράχρηση ή κατάχρηση, μπορεί να έχει τα αντίθετα, καταστροφικά αποτελέσματα. Η υπακοή, όπως όλες οι αρετές, δεν είναι ο σκοπός, είναι το μέσον. Η υπακοή δεν είναι για την υπακοή, είναι για το Χριστό. Το τελικώς ζητούμενο δεν είναι η υπακοή αλλά ο Χριστός.

Στην διήγηση αυτή βλέπουμε κάποια στοιχεία της προσωπικότητας των αγίων Αποστόλων, τα οποία όχι μόνο διέκρινε ο Χριστός προκειμένου να τους προσκαλέσει να γίνουν μαθητές Του, αλλά αποτελούν και απαραίτητες προϋποθέσεις για τον καθένα μας, προκειμένου να είναι και να λογίζεται χριστιανός. Και αυτά δεν είναι άλλα από την απλότητα της καρδιάς, την υπακοή στο θέλημα του Θεού, την πίστη και την προθυμία. Η Πίστη τους  είναι που τους υπαγορεύει,  πρόθυμα και χωρίς ενδοιασμό να εγκαταλείψουν τα πάντα και να ακολουθήσουν τον Διδάσκαλο.

Αν κοιτάξουμε την ιστορία της Εκκλησίας θα διαπιστώσουμε ότι τα στοιχεία αυτά, η πίστη δηλαδή, η απλότητα, η υπακοή και η προθυμία, είναι κοινά σε όλους τους αγίους, σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που έβαλαν πάνω από τον εαυτό τους το Χριστό και την Εκκλησία. Είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα που τους επέτρεψαν να ζουν και να κινούνται επάνω στη γη και παράλληλα να είναι πολίτες του Ουρανού. Είναι τα στοιχεία εκείνα που έχουμε όλοι μας ανάγκη προκειμένου να μη χάνουμε τον προσανατολισμό μας μέσα στον ωκεανό της ζωής και της βιοπάλης και να μην καταποντιζόμαστε από την καθημερινότητα. Η ζωή μας χρειάζεται πίστη. Χωρίς την πίστη στο Θεό, ο κάθε άνθρωπος τελικά μένει μόνος του επάνω στη γη, έρμαιο των περιστάσεων και των πειρασμών του βίου.

Χωρίς την πίστη δεν έχει ούτε πυξίδα στη ζωή του, ούτε άγκυρα, δεν έχει δηλαδή ούτε προσανατολισμό αλλά ούτε και στήριγμα από το οποίο να παίρνει δύναμη. Και η πίστη δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά η βεβαιότητα ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Θεάνθρωπος Σωτήρας μας, ο φίλος μας και ο αδελφός μας. Χωρίς πάλι την απλότητα της καρδιάς ούτε η πίστη μπορεί να εδραιωθεί ούτε το θαύμα στη ζωή μας να γίνει.

Αν δεν έχουμε την παιδική απλότητα να δεχτούμε ότι για τον Θεό τα πάντα είναι δυνατά, τότε δυστυχώς και η ίδια μας η πίστη σταδιακά θα εξασθενεί και θα χαθεί. Η υπακοή και η προθυμία πάλι είναι αλληλένδετες.

 Δεν μας υποχρεώνει, αλλά δείχνει το δρόμο σε αυτούς που θέλουν να Τον ακολουθήσουν. Άρα η υπακοή στο θέλημα του Θεού μπορεί να εννοηθεί μόνο όταν γίνεται με προθυμία, όχι καταναγκαστικά, ούτε από φόβο, αλλά με ζέση ψυχής, με χαρά, με διάθεση αγωνιστική. Όλα αυτά τα στοιχεία, πίστη, απλότητα, υπακοή στο θέλημα του Θεού και προθυμία, είναι τα απαραίτητα εφόδια για τη ζωή μας. Είναι εκείνα που δεν θα μας αφήσουν να χάσουμε τον προσανατολισμό μας μέσα στην κακία και τους πειρασμούς του κόσμου, και θα μας οδηγήσουν στο φώς του Χριστού. Αρκεί να θέσουμε τον Χριστό ως πρώτη επιλογή στη ζωή μας και να μιμηθούμε τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, οι οποίοι «αφέντες πάντα ηκολούθησαν αυτώ»

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ

«Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον Σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι».

Βρισκόμαστε στην Κυριακή μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού σήμερα καὶ μέσα από το ιερό Ευαγγέλιο ο Κύριος μας καλεί να Τον ακολουθήσουμε επιλέγοντας την οδό της αυταπαρνήσεως. «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν», μας λέγει. Δηλαδή όποιος θέλει να με ακολουθήσει οφείλει να διακόψει κάθε φιλία καὶ σχέση με τον άνθρωπο της αμαρτίας, αλλά και να θυσιάσει το εγώ του, να μην ενδιαφέρετε και ασχολείται μόνο με το ατομικό του συμφέρον.
Αυτό το «όστις θέλει» που είπε ο Χριστὸς απευθυνόμενος στο πλήθος που άκουγε το λόγο του εἶναι ἡ φράση κλειδί που χαρακτηρίζει τὸν Χριστιανισμό, ο οποίος ως «ζωή εν Χριστώ» καὶ όχι ως ιδεολογία, εἶναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος μὲ τὴν έννοια της ελευθερίας. Χριστιανισμός και καταναγκασμός εἶναι έννοιες ολότελα ασυμβίβαστες μεταξύ τους.
Είναι χαρακτηριστικό του απομακρυσμένου από τον Θεό ανθρώπου, να βλέπει τα πάντα εγωκεντρικά. Αυτή την αυταπάρνηση του εγώ εξηγεί ο Κύριος, λέγοντας ότι όποιος φροντίζει μόνο για τον εαυτό του, τελικά δεν καταφέρνει να σώσει την ψυχή του. Άλλωστε η ζωή του χριστιανού οφείλει να είναι μίμηση της ζωής του Χριστού, ο οποίος από αγάπη προς εμάς γίνεται άνθρωπος, υπομένει τα πάντα και ταπεινώνεται, οδηγούμενος μέχρι τον σταυρικό θάνατο για να λυτρωθούμε από την αμαρτία. Αυτή την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον είναι που μας ζητάει με το «απαρνησάσθω εαυτόν» .

Και γι’ αυτό το παραβλέπει, το προσπερνά ο σύγχρονος άνθρωπος το σύνθημα αυτό. Αυτό που ζητάει να βολευτεί με ένα πιο βολικό χριστιανισμό, στα μέτρα του. Ο χριστιανισμός της αυταπάρνησης και της αυτοθυσίας του φαίνεται βαρύς, δυσβάστακτος.
Αυτό το πνεύμα του συμβιβασμού, η ζωή του εύκολου χριστιανισμού, δεν χαρίζει στην ψυχή ειρήνη. Συχνά ο άνθρωπος που ακολουθεί τούτο το μονοπάτι στη ζωή του νοιώθει ανησυχία. Οι άνθρωποι που δεν έχουν πνεύμα Θεού θεωρούν σημαντικά τα υλικά αγαθά και φροντίζουν μόνο για το ατομικό τους συμφέρον, πολλές φορές ακόμη και με αθέμιτα μέσα. Το πραγματικό συμφέρον όμως για κάθε άνθρωπο, πολύ δε περισσότερο για τον Χριστιανό, βρίσκεται και επιτυγχάνεται μέσα από την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία, μέσα δηλαδή από την άσκηση και την εφαρμογή της εντολής της αγάπης.
Είναι σχετικά εύκολο να ακολουθεί ο άνθρωπος, είτε από εσωτερική παρόρμηση, είτε από συνήθεια, μερικές μόνο τυπικές διατάξεις και μερικές εντολές. Είναι επίσης κάπως εύκολο να ασκεί τα λατρευτικά του καθήκοντα, να πηγαίνει κάποιες φορές στην Εκκλησία, να εκτελεί μερικά άλλα θρησκευτικά καθήκοντα. Δεν είναι όμως αρκετό.
Ο Κύριος, στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, Κυριακή μετά την Ύψωση του τιμίου Σταυρού, μας ζητάει αν θέλουμε να τον ακολουθήσουμε να σκοπεύουμε σε υψηλότερους στόχους. Απευθύνεται στον κάθε άνθρωπο, κάθε ηλικίας, κάθε μορφωτικού επιπέδου. Και από όλους αυτό που ζητάει είναι απάρνηση του εαυτού μας και άρση του Σταυρού. Να αγωνισθούμε εναντίον κάθε τι κατωτέρου που φωλιάζει στην καρδιά μας, εναντίον των παθών μας και του αμαρτωλού εαυτού μας. Και στη θέση τους να καλλιεργήσουμε τις αρετές της ανεξικακίας, της αγάπης, της δικαιοσύνης. Να απαρνηθούμε τον εγωκεντρισμό μας και να ενδιαφερθούμε για τον πλησίον μας. Κι όλα αυτά με διάθεση θυσίας. Σηκώνοντας με υπομονή κάθε σταυρό που θα συναντήσουμε στη ζωή μας, κάθε δυσκολία που θα βρούμε στην επί γης πορεία μας.
Αλλά για τον άνθρωπο της εποχής μας, που είναι τόσο επηρεασμένος από το εγωκεντρικό πνεύμα, που δεν θέλει να ακούσει κάτι για προσφορά και θυσία, το μήνυμα αυτό φαίνεται τόσο αδιανόητο, τόσο ξένο, τόσο δύσκολο να το κατορθώσει. Δεν είναι εύκολο να απαρνηθείς τον παλαιό άνθρωπο, τον άνθρωπο της αμαρτίας και να σηκώνεις τον Σταυρό της θυσίας και της προσφοράς. Δεν είναι εύκολο να υπερνικάς τον εγωισμό σου για την εξυπηρέτηση του πλησίον σου. Όσο δύσκολο και αν μας ακούγεται, όσο και αν μας φαίνεται ανηφορική η πορεία της ζωής μας, ας κρατήσουμε την πεποίθηση ότι μετά τον Γολγοθά έρχεται η Ανάσταση. Και ο Κύριος, ως άλλος Σίμων ο Κυρηναίος, μας βοηθάει, σηκώνοντας τον Σταυρό μας, για να μας ξεκουράσει.
Για να εγκολπωθούμε την πραγματική ζωή του Χριστού, ο απόστολος Παύλος αλλά και οι άγιοι της Εκκλησίας, μας συμβουλεύουν ν’ αποφεύγουμε την κατάσταση της αμαρτίας, η οποία βραχυκυκλώνει επικίνδυνα την ύπαρξή μας. Ν’ αγωνιζόμαστε για να μεταβάλλονται σε αρετές τα πάθη που ριζώνουν μέσα μας και καταδυναστεύουν την ύπαρξή μας
Ας έχουμε, πάντα, κατά νου ότι ο Θεός γνωρίζει πόσο αντέχει ο καθένας μας και αναλόγως επιτρέπει τον Σταυρό που θα σηκώσουμε. Εμείς ας προσκυνήσουμε τον υψωθέντα Σταυρό του Κυρίου μας και ας τον προσκαλέσουμε να μας ενδυναμώνει και να μας στηρίζει.
Όσο κι αν μας κοστίζει το να αρνηθούμε τον εαυτό μας, όσο σκληρά και δύσκολο κι αν είναι το να αγωνιζόμαστε για να αποκοπούμε από τα αμαρτωλά πάθη καὶ τὶς βλαβερές συνήθειες, τελικά μας συμφέρει! Διότι όσο ξεπερνούμε τη φιλαυτία μας, τόσο περισσότερο ζούμε την παρουσία του Χριστού, απολαμβάνουμε την κοινωνία των αδελφών, χαιρόμαστε την ελευθερία από τα δεσμά των παθών καί το σπουδαιότερο, βαδίζουμε σταθερά το δρόμο που οδηγεί στη σωτηρία της ψυχής μας! Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ

«Ου γαρ απέστειλεν ο Θεὸς τον υιὸν αυτού εις τον κόσμον ίνα κρίνῃ τον κόσμον, αλλ’ ίνα σωθή ο κόσμος δι’ αυτού» .

Σε όλες τις μεγάλες γιορτές, η Ἐκκλησία μας έχει ορίσει προεόρτια και μεθέορτα, θέλοντας να δώσει διάρκεια, ἀλλὰ και να τονίσει τη σημασία που έχει γιὰ τη σωτηρίας μας η κάθε γιορτή. Γιατί οἱ γιορτές της Ἐκκλησίας δεν είναι απλά μια ἐθιμοτυπικὴ τάξη, αλλά ένας κόσμος ζωντανός, που κάθε φορά μας δίνει καὶ μια μοναδική ευκαιρία να εκφράσουμε αὐτὸ που πιστεύουμε κι᾿ αὐτὸ που ζούμε μέσα μας. Είναι μια πραγματική δυνατότητα να συμμετάσχουμε στη δόξα καί τήν αγάπη τοῦ Θεοῦ.

Η σημερινή Κυριακή ονομάζεται Κυριακή προ της Υψώσεως, και αποτελεί μαζί με την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και την Κυριακή μετά τη ύψωση που ακολουθεί μία ευκαιρία για να τιμήσουμε τον Τίμιο  και ζωοποιό Σταυρό και να συναισθανθούμε το μέγα μυστήριο της σταυρικής θυσίας του Κυρίου μας.

Στην περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη που ακούσαμε, ο Χριστός μιλάει και προλέγει τον σταυρικό Του θάνατο. Μας λέει πως όπως ο Μωυσής ύψωσε το φίδι στην έρημο, έτσι και ο ίδιος πρέπει να υψωθεί και να θυσιαστεί, ώστε ο καθένας που θα πιστεύει σε Αυτόν, θα έχει αιώνια ζωή. Χρησιμοποιεί ο Χριστός εδώ ένα γεγονός από την Παλαιά Διαθήκη, με σκοπό να καταστήσει σαφές το νόημα των λόγων Του και παράλληλα να προετοιμάσει τους μαθητές Του για τα γεγονότα του Πάθους και της σταυρικής Του θυσίας που έμελλαν να ακολουθήσουν.

Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης περιπλάνησης τους στην έρημο, οι Ισραηλίτες βρέθηκαν κάποτε σε έναν τόπο όπου από τα δαγκώματα φαρμακερών φιδιών ο λαός αποδεκατίζονταν. Τότε ο Θεός προσέταξε τον Μωυσή να κατασκευάσει ένα χάλκινο ομοίωμα φιδιού και να το υψώσει επάνω σε ένα ξύλο στο μέσον του καταυλισμού, ώστε κάθε φορά που κάποιος πληγωνόταν από φίδι, να στρέφει το βλέμμα του προς το χάλκινο ομοίωμα και να θεραπεύεται. Αυτή η εικόνα, όπως ο ίδιος ο χριστός μας λέει, αποτελεί προτύπωση του σταυρικού Του θανάτου. Μόνο που τώρα ο Χριστός θεραπεύει από τα τραύματα του νοητού φιδιού, δηλαδή του Διαβόλου, και παρέχει την αιώνιο ζωή σε όλους εκείνους που με πίστη προστρέχουν προς τον Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου, τον σταυρωθέντα και αναστάντα Κύριο.

Στη συνέχεια ο Χριστός μας λέει ότι ο Σταυρός και το Πάθος προέρχονται από την άπειρο αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο. Μια αγάπη που υπαγορεύει την εκούσια θυσία αυτού του ίδιου του Υιού του Θεού. Ο Χριστός ανέβηκε στο σταυρό όχι εξαιτίας του φθόνου των Ιουδαίων, αλλά επειδή ο ίδιος το επέλεξε, επειδή με το δικό Του αθάνατο αίμα επρόκειτο να ζωογονήσει κάθε άνθρωπο πριν και μετά από Αυτόν, και να τον απελευθερώσει από τα αιώνια δεσμά του θανάτου που επιφέρει η ζωή μακριά από τον Θεό.

Γι’ αυτό και τονίζει ξανά πως ο καθένας που θα πιστέψει στον Χριστό δεν πρόκειται να χαθεί, αλλά θα του δοθεί από τον φιλάνθρωπο Θεό η αιώνια ζωή. Το τονίζει θέλοντας να μας δείξει ότι για την σωτηρία μας δεν αρκεί μόνο η φιλανθρωπία του Θεού και η αγάπη Του, αλλά και η δική μας πίστη. Γιατί η πίστη είναι το μόνο μέσο που μπορεί να μεταχειριστεί ο άνθρωπος για να προσεγγίσει τον Θεό και στη συνέχεια να στρέψει νοερά το βλέμμα του προς τον Σωτήρα Χριστό, να προσευχηθεί και να λάβει, σύμφωνα με το μέτρο και την ένταση της πίστεώς του, τη συγγνώμη, την άφεση των αμαρτιών, τη θεραπεία από τις πληγές των παθών του και από τις προσβολές του Διαβόλου και την κοινωνία με την όντως Ζωή, την ένωσή του δηλαδή με τον Χριστό. Η πορεία επομένως της σωτηρίας μας έχει σαν βασική προϋπόθεση την πίστη μας προς τον Ιησού Χριστό, που σταυρώθηκε για να μας λυτρώσει από την αμαρτία και αναστήθηκε για να μας ελκύσει στην αιώνιο ζωή, μαζί με τους αγγέλους και τους αγίους.

«ου γαρ απέστειλεν ο Θεὸς τον υιὸν αυτού εις τον κόσμον ίνα κρίνῃ τον κόσμον, αλλ’ ίνα σωθή ο κόσμος δι’ αυτού» .

Με αυτή του τη  φράση στο σημερινό Ευαγγέλιο, ο Χριστός διαβεβαιώνει ότι δεν ήρθε στον κόσμο για να κρίνει τον κόσμο, αλλά για να σώσει τον κόσμο. Αυτή ίσως είναι και η μεγαλύτερη διαφορά ανάμεσα στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Στην Παλαιά Διαθήκη ο Θεός απαιτεί από τους ανθρώπους την τήρηση των Νόμων Του και συχνά αποδίδει δικαιοσύνη, άλλοτε ευλογώντας τους δίκαιους και άλλοτε τιμωρώντας τους παραβάτες του Νόμου Του. Στην Καινή Διαθήκη ο Θεός προσφέρει θυσία τον μονογενή Του Υιό, και από δίκαιος κριτής γίνεται φιλεύσπλαχνος Πατέρας που συγχωρεί και σώζει όσους πιστεύουν στον Ιησού Χριστό και μετανοούν γνήσια και έμπρακτα. Αυτή τη συγγνώμη και την άπειρη αγάπη θα επισημάνει πολλές φορές ο Κύριος στις Παραβολές Του και βέβαια θα κάνει πράξη με το Πάθος Του, με το Σταυρό και με την Ανάσταση.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ο Σταυρός του Χριστού είναι το όπλο της σωτηρίας των χριστιανών. Δεν είναι τυχαίο που αποτελεί το τρόπαιο και το καύχημα μας. Δεν είναι τυχαίο που από φονικό όπλο έγινε σύνεργο ζωής. Γι’ αυτό και ο απόστολος Παύλος θα πει με βροντερή φωνή ότι το μόνο πράγμα για το οποίο καυχάται είναι ο Σταυρός του Χριστού. Γι’ αυτό κάθε πιστός τον φέρει επάνω του, στο λαιμό του, γι’ αυτό σφραγίζουμε το σώμα μας με το σημείο του σταυρού, γι’ αυτό οι ιερείς ευλογούν κάνοντας το σημείο του σταυρού στον αέρα, ή ακόμα στο σώμα και το μέτωπο των πιστών.

 Γιατί ακριβώς μας υπενθυμίζει τον Κύριό μας και μας προστατεύει από κάθε προσβολή και πειρασμό και μας αγιάζει, κάθε φορά που τον σχηματίζουμε επάνω μας με πίστη, επικαλούμενοι την βοήθεια και το άπειρο έλεος του Θεού. Αυτό που χρειάζεται να διαθέτουμε εμείς, είναι να έχουμε πίστη στον Χριστό, να αντλούμε την ελπίδα μας από τον Θεό και να μην κρίνουμε τον πλησίον μας, αλλά να του προσφέρουμε την αγάπη μας, εφόσον ούτε ο ίδιος ο Κύριός μας κρίνει κανέναν, αλλά παρέχει την συγγνώμη και την Ζωή. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΒ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Η σημερινή ευαγγελική περικοπή αναφέρεται στον πλούτο και τη Σωτηρία του ανθρώπου. Κάποια μέρα πλησίασε τον Κύριο ένας πλούσιος νέος και τον ρώτησε με ενδιαφέρον πολύ: Διδάσκαλε αγαθέ, τι να κάνω για να αποκτήσω την αιώνια ζωή; Και ο Χριστός του είπε, «ξέρεις τις εντολές. Να μην φονεύσεις, να μην κλέψεις, να μη ψευδομαρτυρήσεις, να τιμάς τον πατέρα σου και τη μητέρα σου και να αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». Ο νέος απάντησε «όλα αυτά από μικρό παιδί τα τηρώ». «Τότε ένα πρέπει ακόμα να κάνεις, ένα σου λείπει για να σώσεις την ψυχή σου», του λέει ο Χριστός: «όλα τα πλούτη που έχεις να τα εκποιήσεις και τα χρήματα που θα πάρεις να τα μοιράσεις στους φτωχούς και τότε θα αποκτήσεις θησαυρό στον Ουρανό. Και αφού κάνεις αυτό που σου υποδεικνύω, τότε μπορείς να με ακολουθήσεις, να γίνεις δικός Μου».
Ο πλούσιος νέος έσκυψε το κεφάλι κι έφυγε πολύ λυπημένος, γιατί είχε πολλά χρήματα, που δε μπορούσε ν’ απαρνηθεί. Ο Χριστός τότε έστρεψε στους μαθητές και τους είπε: «Αλήθεια σας λέω, είναι πολύ δύσκολο να εισέλθουν οι πλούσιοι στη Βασιλεία του Θεού. Είναι πιο εύκολο να περάσει η καμήλα μέσα από την τρύπα της βελόνας, παρά οι πλούσιοι στη Βασιλεία των Ουρανών». Και τότε οι Μαθητές Τον ρώτησαν, γεμάτοι απορία, «αν συμβαίνει αυτό, ποιος θα σωθεί τελικά» και ο Χριστός τους απάντησε, «αυτό που είναι αδύνατο για τους ανθρώπους είναι δυνατό για το Θεό»
Γιατί ο Χριστός διδάσκει ότι εκείνοι που διαθέτουν τον πλούτο δύσκολα θα σώσουν την ψυχή τους, δύσκολα μπορούν να ζήσουν μαζί Του; Γιατί, καταρχάς, ο πλούτος καθιστά, πολλές φορές, τον άνθρωπο δέσμιο της γήινης πραγματικότητας, δέσμιο των βιοτικών μεριμνών, και αιχμάλωτο της καθημερινότητας του άγχους ν’ αποκτήσει περισσότερα από όσα έχει ή να διατηρήσει, ει δυνατόν, αυτά τα οποία έχει. Δυσκολεύει ο πλούτος την πνευματική ζωή, γιατί δημιουργεί στον άνθρωπο την αίσθηση ότι, για να διατηρήσει, να πολλαπλασιάσει και να περισώσει αυτά που έχει, πρέπει να κάνει τα πάντα, ακολουθώντας ακόμα και απάνθρωπες επιλογές. Και είναι γεμάτη η ιστορία και η εποχή μας από παραδείγματα ανθρώπων, οι οποίοι χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα για να κατακτήσουν και να πολλαπλασιάσουν την οικονομική τους δύναμη, λειτουργώντας, ενίοτε, με ανήθικο και παράνομο τρόπο.
Δυσκολεύει την πνευματική ζωή ο πλούτος, γιατί δημιουργεί στον άνθρωπο πνευματική χαλαρότητα, που του στερεί-- την δυνατότητα να δει μέσα του, στην ψυχή του και να συνειδητοποιήσει ότι αυτά που έχει είναι πρόσκαιρα και αργά ή γρήγορα, θα έρθει η ώρα της αιωνιότητας. Θα αφήσει πίσω του τα πάντα χρήματα, και μεγαλεία και θα πάρει μαζί του αυτά που κατέθεσε στον Ουρανό, όπως είπε ο Χριστός. Γι’ αυτό ο πλούτος δυσκολεύει να ζήσουν κατά Χριστόν εκείνους που τον κατέχουν, να ζήσουν πνευματικά και να προετοιμάσουν τη ζωή τους για την αιωνιότητα.
Βέβαια, μπορεί ο πλούτος να καθιστά δύσκολη τη σωτηρία, δεν την καθιστά, όμως, αδύνατη. Είναι λάθος να πιστέψουμε ότι κάθε πλούσιος είναι και χαμένος, ότι θα στερηθεί των αγαθών της Βασιλείας των Ουρανών. Έχουμε πάρα πολλά παραδείγματα στην ιστορία, που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Άλλωστε, τα υλικά αγαθά είναι δώρα του Θεού. Ο Θεός είναι εκείνος ο οποίος πλούτισε τον κόσμο. Τον κόσμησε με όλες τις χάρες, του προσέφερε όλα τα δώρα της αγάπης Του. Άρα, η ύλη, τα υλικά αγαθά, ο υλικός πλούτος δεν είναι καταδικαστέος, γιατί είναι δώρο του Θεού, ανήκει στο Θεό και είναι προσφορά του Θεού στους ανθρώπους.
Ας θυμηθούμε τους γενάρχες του Ισραηλιτικού λαού στην Παλαιά Διαθήκη, όπως τον Αβραάμ. Ο γενάρχης του Ισραήλ ήταν πάμπλουτος, ήταν κτηματίας, διέθετε όλον το κοσμικό πλούτο της εποχής, όμως, δεν τον κράτησε για τον εαυτό του. Με αυτόν έτρεφε και συντηρούσε τον λαό του. Αλλά και άγιοι της Εκκλησίας μας ήταν πάμπλουτοι. Ο Μέγας Βασίλειος, ήταν γόνος μιας πάρα πολύ πλούσιας οικογένειας. Κι όμως, γρήγορα κατάλαβε ότι για κερδίσεις την ψυχή σου και να ζήσεις κατά Χριστόν, πρέπει να επιλέξεις τον πλούτο του
Θεού και όχι τον πλούτο των ανθρώπων. Έτσι, εκποίησε την περιουσία του και δημιούργησε τη γνωστή σε όλους «Βασιλειάδα», μια πόλη γεμάτη ιδρύματα, ορφανοτροφεία, φτωχοκομεία, νοσοκομεία,γηροκομεία, περιέθαλψε με το δικό του πλούτο, όλους τους ανθρώπους που είχαν ανάγκη στην εποχή του και έτσι μεγαλύνθηκε στα μάτια του Θεού και δοξάζεται και τιμάται μέχρι σήμερα από τους ανθρώπους. Και ο Άγιος Νικόλαος ήταν ένας τέτοιος άνθρωπος, ο οποίος, όπως λέμε στο απολυτίκιο του, αντάλλαξε «τη πτωχεία τα πλούσια», δηλ. με τη φτώχεια αντάλλαξε τον πλούτο. Είχε και κείνος τα πάντα, αλλά επέλεξε να ζει φτωχικά και να καταστεί μέγας ευεργέτης του λαού και μέγας Άγιος της Εκκλησίας μας.
Και στην εποχή μας υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, οι μεγάλοι ευεργέτες του Έθνους. Το εμπόριο τους είχε χαρίσει αμέτρητα πλούτη. Δεν τα κράτησαν, όμως, για τον εαυτό τους, ελάχιστα χρησιμοποιούσαν για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Τα χάρισαν στο έθνος, τα προσέφεραν στην πατρίδα, τα δώρισαν στην Εκκλησία και κοσμείται σήμερα η πατρίδα μας από τα έργα τους, στα οποία το έθνος τους έδωσε το όνομά τους, για να θυμίζουν στον αιώνα την μεγίστη προσφορά τους.
Υπάρχει όμως, ένας πειρασμός εδώ, τον οποίο πρέπει να αποφύγουμε. Είναι η σκέψη ότι η φτώχεια, από μόνη της, είναι ικανή να μας χαρίσει την αιώνια ζωή. Είναι λανθασμένη σκέψη. Υπάρχουν φτωχοί άνθρωποι σήμερα, οι οποίοι στρέφονται κατά του Θεού, γίνονται εχθροί του Θεού, αποδίδοντας σ’ Εκείνον την κατάσταση που βιώνουν. Υπάρχουν φτωχοί σήμερα, οι οποίοι εξεγείρονται εναντίον εκείνων οι οποίοι κατέχουν τον υλικό πλούτο, υιοθετώντας λογικές διχασμού, κοινωνικών ανισοτήτων και εντάσεων, οι οποίες, όχι μόνο δε λύνουν το πρόβλημα, αλλά το οξύνουν, δημιουργώντας περαιτέρω προβλήματα στους ίδιους και στην κοινωνική συνοχή.
Ούτε ο πλούτος από μόνος του, ούτε η φτώχεια από μόνη της μπορούν να μας στερήσουν ή να μας εξασφαλίσουν τη σωτηρία. Την ίδια στιγμή, όμως, μπορούν να γίνουν τα κλειδιά που θα ανοίξουν τις πύλες του Παραδείσου, αρκεί να διαχειριζόμαστε αυτές τις καταστάσεις με τρόπο ευχαριστιακό, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μας ανήκει τίποτα. Όλα ανήκουν σε όλους, όλοι είμαστε ίσοι σ’ αυτόν τον κόσμο κι έναντι του Θεού. Όλοι έχουμε τα ίδια δικαιώματα στη διαχείριση του πλούτου, αρκεί να νιώσουμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υπάρχουμε μόνο για τον εαυτό μας και ότι, αν θέλουμε να σώσουμε την ψυχή μας, δεν μπορούμε να τη σώσουμε μόνοι μας, αλλά μόνο αν κινηθούμε και ζήσουμε όλοι μαζί, με πνεύμα αγάπης και αλληλεγγύης μέσα στην κοινωνία και κάτω από τη σκέπη του Θεού. Η επιλογή της σωτηρίας είναι δική μας. Αμήν!

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΑ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

«Ούτω και ο πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν, εάν μη αφήτε έκαστος τω αδελφώ αυτού από των καρδιών υμών τα παραπτώματα αυτών»

Με τη σημερινή ευαγγελικὴ περικοπή ο Κύριος μας παρουσιάζει τη σημασία της συγγνώμης. Μοιάζει, μας λέει, η Βασιλεία των Ουρανών με έναν βασιλέα, ο οποίος αποφάσισε να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του με τους υπηρέτες του. Πρώτος παρουσιάστηκε ένας, ο οποίος του χρωστούσε δέκα χιλιάδες τάλαντα και επειδή δεν είχε να τα ξεχρεώσει, ο Κύριός του διέταξε να πουληθούν η γυναίκα του και τα παιδιά του και όλα του τα υπάρχοντα, ώστε να αποδοθεί το χρέος. Εκείνος έπεσε στα γόνατα και τον παρακαλούσε λέγοντας: “δείξε λίγη υπομονή, και θα στα ξεχρεώσω όλα”. Τότε ο άρχοντας τον συμπόνεσε, και του χάρισε το δάνειο.
Φεύγοντας ο δούλος αυτός, συνάντησε ένα συνυπηρέτη του, ο οποίος του χρωστούσε εκατό δηνάρια, και τον άρπαξε από το λαιμό λέγοντάς του “δώσε μου αυτά που μου χρωστάς!”. Εκείνος τον παρακαλούσε να κάνει λίγο υπομονή, μέχρι να τον ξεπληρώσει, όμως αυτός τον έβαλε στη φυλακή, μέχρι να του αποδώσει την οφειλή. Βλέποντας οι υπόλοιποι υπηρέτες τα όσα είχαν συμβεί, λυπήθηκαν πάρα πολύ και εξιστόρησαν τα γεγονότα στον κύριό τους. Κι εκείνος, αφού τον κάλεσε, του είπε: “ δούλε πονηρέ, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρεκάλεσες. Δεν έπρεπε και συ να ελεήσεις τον συνυπηρέτη σου, όπως κι εγώ σε ελέησα;” Και θυμωμένος τον παρέδωσε στους βασανιστές, μέχρι να αποδώσει όλο το χρέος του. Ο Χριστός κλείνει την παραβολή λέγοντας “αυτό ακριβώς θα κάνει σε σας και Πατέρας μου ο Ουράνιος, αν ο καθένας σας δεν συγχωρεί τον αδελφό του μέσα από την καρδιά του.
Ένα γεγονός που αποκαλύπτεται στην παραβολή είναι οι δικές μας οι οφειλές. Πάντα ξεχνάμε πόσα οφείλουμε κυρίως στο Θεό. Πόσα του οφείλουμε για τα χαρίσματα που έδωσε, για τις αμαρτίες που συγχώρησε, για το κακό που απέτρεψε. Πάντα ξεχνάμε πόσα οφείλουμε ποτέ όμως όσα μας οφείλουν. Καταφεύγουμε στην εκδίκηση, στην μνησικακία, στην κακότητα για όσα μας οφείλουν και όχι στην αγάπη, την καταλλαγή, την συγχώρηση. Όταν ξεχνάμε όσα οφείλουμε και θυμόμαστε όσα μας οφείλουν καταποντιζόμαστε στον σκοτεινό βυθό της αχαριστίας.
Απέναντι στο Θεό είμαστε όλοι δούλοι και οφειλέτες. Δούλοι επειδή είμαστε δημιουργήματά Του, φτιαγμένα να κοινωνούμε την αγάπη του Θεού, να την εφαρμόζουμε στην μεταξύ μας κοινωνία και να την αναπέμπουμε δοξολογικά προς Αυτόν. Και οφειλέτες γιατί καθημερινά στη ζωή μας δεν καταφέρνουμε να εκπληρώσουμε πλήρως την εντολή της αγάπης, γιατί αμαρτάνουμε.. Παρόλα αυτά, ο Θεός είναι φιλάνθρωπος, και δεν μας εξουθενώνει. Περιμένει καρτερικά τη διόρθωσή μας και είναι πρόθυμος, όταν Τον παρακαλέσουµε με ταπείνωση καρδιάς και με μετάνοια, να μας συγχωρέσει, να ξεχάσει κάθε οφειλή μας προς Αυτόν, όπως έκανε αρχικά με τον δούλο που Του χρωστούσε ένα αστρονομικό και δυσθεώρητο ποσό.
Δεν ανέχεται όμως τη δική μας σκληροκαρδία. Αν παραγράφει τις οφειλές μας, το κάνει για να μας διδάξει ότι οφείλουμε κι εμείς να είμαστε φιλάνθρωποι, να βλέπουμε τον πλησίον μας με αγάπη και όχι σαν εχθρό μας, και να τον συγχωρούμε κι εμείς με τη σειρά μας σε ό,τι κι αν μας χρωστάει. Άλλωστε, αυτά τα οποία μας χρωστούν οι συνάνθρωποι μας είναι σταγόνα στον ωκεανό της δικής μας οφειλής προς τον Θεό.
Για το λόγο αυτό, όταν ο Κύριος διαπίστωσε την σκληροκαρδία και τη μοχθηρία του ευεργετηθέντα υπηρέτη, άλλαξε την απόφασή του και δεν τον έβαλε απλά στη φυλακή, αλλά τον οδήγησε στα βασανιστήρια. Αυτό δεν αποτελεί εκ μέρους του Θεού πράξη εκδικητικότητας, αλλά γίνεται για να κατανοήσει ο μοχθηρός δούλος το μέγεθος της ευεργεσίας που αρχικά είχε απολάβει, αλλά στην ουσία απέρριψε με την πονηρή συμπεριφορά του.
Η σημερινή παραβολή αποτελεί μια σημαντική αφορμή και ευκαιρία για να αναθεωρήσουμε την στάση μας έναντι του Θεού και των συνανθρώπων μας. Συχνά θεωρούμε ότι η πνευματική μας ζωή είναι ατομική μας υπόθεση, ότι δεν έχει καμία σχέση με τους συνανθρώπους μας, ότι δεν αφορά το κοινωνικό σύνολο. Κι όμως, τίποτα από όσα γράφει το Ευαγγέλιο, καμία από τις εντολές του Θεού δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε από μόνοι μας. Γιατί η φιλανθρωπία, η συγγνώμη, η μακροθυμία, η υπομονή, η πραότητα, η ελεημοσύνη, η κάθε αρετή προϋποθέτει την παρουσία του πλησίον, γιατί αποτελεί απάντηση της καρδιά μας προς αυτόν και απόδειξη της αγάπης την οποία οφείλουμε να καλλιεργούμε προς τους συνανθρώπους μας, αν πράγματι θέλουμε να γνωρίσουμε και να αγαπήσουμε και τον Θεό.
Δεν είναι δύσκολο και αδύνατο να συγχωρούμε εκείνους που μας έκαναν κάτι, όταν ξέρουμε ότι ο Κύριος θα μας ελεήσει για αυτή μας την πράξη. Αντίθετα κόπος και πόνος είναι να μη δίδουμε συγχώρεση και να καιγόμαστε και να λιώνουμε από το μεγάλο αυτό πάθος της μνησικακίας.
Το χρέος μας προς τον Θεό εἶναι τεράστιο, ενώ των ἀδελφῶν μας που μας αδικούν η μας πληγώνουν, μηδαμινό. Δεν έχουμε λοιπόν το δικαίωμα να στεκόμαστε στα μικρά καθημερινά λάθη των αδελφών μας και να συμπεριφερόμαστε σ’ αὐτοὺς με ασπλαχνία και σκληρότητα. Όσο κι αν μας έχουν λυπήσει και πικράνει. Ακόμη κι αν τα λάθη τους μας φαίνονται μεγάλα και ενοχλητικά η ανυπόφορα, εἶναι ασήμαντα και αμελητέα μπροστά στα χρέη
απέναντι του Θεού
Γι αυτό και τονίζει στο τέλος ο Χριστός, ότι και ο Επουράνιος Πατέρας μας, τότε μόνο μας συγχωρεί, όταν κι εμείς δείχνουμε την ίδια διάθεση προς τους ανθρώπους που τυχόν μας έχουν βλάψει ή μας έχουν θίξει. Δεν μπορεί κάποιος να είναι εκδικητικός και παράλληλα να ζητά συγχώρεση από τους άλλους, πολύ δε περισσότερο από τον ίδιο το Θεό. Αυτό άλλωστε παρακαλούμε και και επιβεβαιώνουμε όταν στο “Πάτερ ημών” λέμε: “και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”. Δηλαδή, συγχώρησέ μας, Κύριε, όπως ακριβώς κι εμείς συγχωρούμε, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με την ίδια αγάπη και φιλανθρωπία. Να μάθουμε λοιπόν να συγχωρούμε. Μόνο έτσι θα γίνει η ζωή μας παράδεισος και εδώ στη γη και στην αιωνιότητα. Αμήν

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

 Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

 Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών