ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΒ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Η σημερινή ευαγγελική περικοπή αναφέρεται στον πλούτο και τη Σωτηρία του ανθρώπου. Κάποια μέρα πλησίασε τον Κύριο ένας πλούσιος νέος και τον ρώτησε με ενδιαφέρον πολύ: Διδάσκαλε αγαθέ, τι να κάνω για να αποκτήσω την αιώνια ζωή; Και ο Χριστός του είπε, «ξέρεις τις εντολές. Να μην φονεύσεις, να μην κλέψεις, να μη ψευδομαρτυρήσεις, να τιμάς τον πατέρα σου και τη μητέρα σου και να αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». Ο νέος απάντησε «όλα αυτά από μικρό παιδί τα τηρώ». «Τότε ένα πρέπει ακόμα να κάνεις, ένα σου λείπει για να σώσεις την ψυχή σου», του λέει ο Χριστός: «όλα τα πλούτη που έχεις να τα εκποιήσεις και τα χρήματα που θα πάρεις να τα μοιράσεις στους φτωχούς και τότε θα  αποκτήσεις θησαυρό στον Ουρανό. Και αφού κάνεις αυτό που σου υποδεικνύω, τότε μπορείς να με ακολουθήσεις, να γίνεις δικός Μου».

Ο πλούσιος νέος έσκυψε το κεφάλι κι έφυγε πολύ λυπημένος, γιατί είχε πολλά χρήματα, που δε μπορούσε ν’ απαρνηθεί. Ο Χριστός τότε έστρεψε στους μαθητές και τους είπε: «Αλήθεια σας λέω, είναι πολύ  δύσκολο να εισέλθουν οι πλούσιοι στη Βασιλεία του Θεού. Είναι πιο εύκολο να περάσει η καμήλα μέσα από την τρύπα της βελόνας, παρά οι πλούσιοι στη Βασιλεία των Ουρανών». Και τότε οι Μαθητές Τον ρώτησαν, γεμάτοι απορία, «αν συμβαίνει αυτό, ποιος θα σωθεί τελικά» και ο Χριστός τους απάντησε, «αυτό που είναι αδύνατο για τους ανθρώπους είναι δυνατό για το Θεό»

Γιατί ο Χριστός διδάσκει ότι εκείνοι που διαθέτουν τον πλούτο δύσκολα θα σώσουν την ψυχή τους, δύσκολα μπορούν να ζήσουν μαζί Του; Γιατί, καταρχάς, ο πλούτος καθιστά, πολλές φορές, τον άνθρωπο δέσμιο της γήινης πραγματικότητας, δέσμιο των βιοτικών μεριμνών, και αιχμάλωτο της καθημερινότητας του άγχους ν’ αποκτήσει περισσότερα από όσα έχει ή να διατηρήσει, ει δυνατόν, αυτά τα οποία έχει. Δυσκολεύει ο πλούτος την πνευματική ζωή, γιατί δημιουργεί στον άνθρωπο την αίσθηση ότι, για να διατηρήσει, να πολλαπλασιάσει και να περισώσει αυτά που έχει, πρέπει να κάνει τα πάντα, ακολουθώντας ακόμα και απάνθρωπες επιλογές. Και είναι γεμάτη η ιστορία και η εποχή μας από παραδείγματα ανθρώπων, οι οποίοι χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα για να κατακτήσουν και να πολλαπλασιάσουν την οικονομική τους δύναμη, λειτουργώντας, ενίοτε, με ανήθικο και παράνομο τρόπο.

Δυσκολεύει την πνευματική ζωή ο πλούτος, γιατί δημιουργεί στον άνθρωπο  πνευματική χαλαρότητα, που του στερεί-- την δυνατότητα να δει μέσα του, στην ψυχή του και να συνειδητοποιήσει ότι αυτά που έχει είναι πρόσκαιρα και αργά ή γρήγορα, θα έρθει η ώρα της αιωνιότητας. Θα αφήσει πίσω του τα πάντα χρήματα, και μεγαλεία και θα πάρει μαζί του αυτά που κατέθεσε στον Ουρανό, όπως είπε ο Χριστός. Γι’ αυτό ο πλούτος δυσκολεύει να ζήσουν κατά Χριστόν εκείνους που τον κατέχουν, να ζήσουν πνευματικά και να προετοιμάσουν τη ζωή τους για την αιωνιότητα.

Βέβαια, μπορεί ο πλούτος να καθιστά δύσκολη τη σωτηρία, δεν την καθιστά, όμως, αδύνατη. Είναι λάθος να πιστέψουμε ότι κάθε πλούσιος είναι και χαμένος, ότι θα στερηθεί των αγαθών της Βασιλείας των Ουρανών. Έχουμε πάρα πολλά παραδείγματα στην ιστορία, που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Άλλωστε, τα υλικά αγαθά είναι δώρα του Θεού. Ο Θεός είναι εκείνος ο οποίος πλούτισε τον κόσμο. Τον κόσμησε με όλες τις χάρες, του προσέφερε όλα τα δώρα της αγάπης Του. Άρα, η ύλη, τα υλικά αγαθά, ο υλικός πλούτος δεν είναι καταδικαστέος, γιατί είναι δώρο του Θεού, ανήκει στο Θεό και είναι προσφορά του Θεού στους ανθρώπους.

Ας θυμηθούμε τους γενάρχες του Ισραηλιτικού λαού στην Παλαιά Διαθήκη, όπως τον Αβραάμ. Ο γενάρχης του Ισραήλ ήταν πάμπλουτος, ήταν κτηματίας, διέθετε όλον το κοσμικό πλούτο της εποχής, όμως, δεν τον κράτησε για τον εαυτό του. Με αυτόν έτρεφε και συντηρούσε τον λαό του. Αλλά και άγιοι της Εκκλησίας μας ήταν πάμπλουτοι. Ο Μέγας Βασίλειος, ήταν γόνος μιας πάρα πολύ πλούσιας οικογένειας. Κι όμως, γρήγορα κατάλαβε ότι για κερδίσεις την ψυχή σου και να ζήσεις κατά Χριστόν, πρέπει να επιλέξεις τον πλούτο του

Θεού και όχι τον πλούτο των ανθρώπων. Έτσι, εκποίησε την περιουσία του και δημιούργησε τη γνωστή σε όλους «Βασιλειάδα», μια πόλη γεμάτη ιδρύματα, ορφανοτροφεία, φτωχοκομεία, νοσοκομεία,γηροκομεία, περιέθαλψε με το δικό του πλούτο, όλους τους ανθρώπους που είχαν ανάγκη στην εποχή του και έτσι μεγαλύνθηκε στα μάτια του Θεού και δοξάζεται και τιμάται μέχρι σήμερα από τους ανθρώπους. Και ο Άγιος Νικόλαος ήταν ένας τέτοιος άνθρωπος, ο οποίος, όπως λέμε στο απολυτίκιο του, αντάλλαξε «τη πτωχεία τα πλούσια», δηλ. με τη φτώχεια αντάλλαξε τον πλούτο. Είχε και κείνος τα πάντα, αλλά επέλεξε να ζει φτωχικά και να καταστεί μέγας ευεργέτης του λαού και μέγας Άγιος της Εκκλησίας μας.

Και στην εποχή μας υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, οι μεγάλοι ευεργέτες του Έθνους. Το εμπόριο τους είχε χαρίσει αμέτρητα πλούτη. Δεν τα κράτησαν, όμως, για τον εαυτό τους, ελάχιστα χρησιμοποιούσαν για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Τα χάρισαν στο έθνος, τα προσέφεραν στην πατρίδα, τα δώρισαν στην Εκκλησία και κοσμείται σήμερα η πατρίδα μας από τα έργα τους, στα οποία το έθνος τους έδωσε το όνομά τους, για να θυμίζουν στον αιώνα την μεγίστη προσφορά τους.

Υπάρχει όμως, ένας πειρασμός εδώ, τον οποίο πρέπει να αποφύγουμε. Είναι η σκέψη ότι η φτώχεια, από μόνη της, είναι ικανή να μας χαρίσει την αιώνια ζωή. Είναι λανθασμένη σκέψη. Υπάρχουν φτωχοί άνθρωποι σήμερα, οι οποίοι στρέφονται κατά του Θεού, γίνονται εχθροί του Θεού, αποδίδοντας σ’ Εκείνον την κατάσταση που βιώνουν. Υπάρχουν φτωχοί σήμερα, οι οποίοι εξεγείρονται εναντίον εκείνων οι οποίοι κατέχουν τον υλικό πλούτο, υιοθετώντας λογικές διχασμού, κοινωνικών ανισοτήτων και εντάσεων, οι οποίες, όχι μόνο δε λύνουν το πρόβλημα, αλλά το οξύνουν, δημιουργώντας περαιτέρω προβλήματα στους ίδιους και στην κοινωνική συνοχή.

Ούτε ο πλούτος από μόνος του, ούτε η φτώχεια από μόνη της μπορούν να μας στερήσουν ή να μας εξασφαλίσουν τη σωτηρία. Την ίδια στιγμή, όμως, μπορούν να γίνουν τα κλειδιά που θα ανοίξουν τις πύλες του Παραδείσου, αρκεί να διαχειριζόμαστε αυτές τις καταστάσεις με τρόπο ευχαριστιακό, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μας ανήκει τίποτα. Όλα ανήκουν σε όλους, όλοι είμαστε ίσοι σ’ αυτόν τον κόσμο κι έναντι του Θεού. Όλοι έχουμε τα ίδια δικαιώματα στη διαχείριση του πλούτου, αρκεί να νιώσουμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υπάρχουμε μόνο για τον εαυτό μας και ότι, αν θέλουμε να σώσουμε την ψυχή μας, δεν μπορούμε να τη σώσουμε μόνοι μας, αλλά μόνο αν κινηθούμε και ζήσουμε όλοι μαζί, με πνεύμα αγάπης και αλληλεγγύης μέσα στην κοινωνία και κάτω από τη σκέπη του Θεού. Η επιλογή της σωτηρίας είναι δική μας. Αμήν!

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΑ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Με τη σημερινή ευαγγελική περικοπη ο Χριστός μέσα από αυτή την παραβολή θέλει να μας διδάξει τη σημασία της συγγνώμης. Θέλει να μας δείξει πόσο σπλαχνίζεται και συμπονεί ο Θεός τους αμαρτωλούς και πόσο πρόθυμα παρέχει την άφεση των αμαρτιών σε αυτούς που μετανιώνουν για τα λάθη και τις αδυναμίες τους. Μοιάζει, μας λέει, η Βασιλεία των Ουρανών με έναν βασιλέα, ο οποίος αποφάσισε να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του με τους υπηρέτες του. τους οποίους είχε διαχειριστές στα διάφορα κτήματά του. Μεταξύ αυτών υπήρχε κάποιος, ο οποίος χρωστούσε στο βασιλικό ταμείο ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό. Το ποσό αυτό όρισε ο Χριστός ως ποσό μυρίων ταλάντων, για να παρουσιάσει, όσο το δυνατόν, το μεγάλο χρέος του δούλου εκείνου.

Ο δούλος δεν το είχε πληρώσει και έτσι ο βασιλιάς διέταξε να πωληθεί το σπίτι του δούλου και ότι άλλο είχε υπό την κατοχή του για να πληρωθεί ένα μέρος του χρέους του. Απελπισμένος ο δούλος έπεσε στα πόδια του βασιλιά και τον παρακάλεσε να του δώσει χρόνο να επανορθώσει, ώστε να ανταποκριθεί στο οφειλόμενο του χρέος «μακροθύμησον επ’ εμοί, και πάντα αποδώσω σοι“ δηλαδή  “δείξε λίγη υπομονή, και θα στα ξεχρεώσω όλα”. Τότε ο άρχοντας τον συμπόνεσε, και του χάρισε το δάνειο. Φεύγοντας ο δούλος αυτός, συνάντησε ένα συνυπηρέτη του, ο οποίος του χρωστούσε εκατό δηνάρια, και τον άρπαξε από το λαιμό λέγοντάς του “δώσε μου αυτά που μου χρωστάς!”. Εκείνος τον παρακαλούσε να κάνει λίγο υπομονή, μέχρι να τον ξεπληρώσει, όμως αυτός τον έβαλε στη φυλακή, μέχρι να του αποδώσει την οφειλή. Βλέποντας οι υπόλοιποι υπηρέτες τα όσα είχαν συμβεί, λυπήθηκαν πάρα πολύ και εξιστόρησαν τα γεγονότα στον κύριό τους. Κι εκείνος, αφού τον κάλεσε, του είπε: “ δούλε πονηρέ, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρεκάλεσες. Δεν έπρεπε και συ να ελεήσεις τον συνυπηρέτη σου, όπως κι εγώ σε ελέησα;” Και θυμωμένος τον παρέδωσε στους βασανιστές, μέχρι να αποδώσει όλο το χρέος του. Ο Χριστός κλείνει την παραβολή λέγοντας “αυτό ακριβώς θα κάνει σε σας και Πατέρας μου ο Ουράνιος, αν ο καθένας σας δεν συγχωρεί τον αδελφό του μέσα από την καρδιά του”.

Μεγάλη και αμέτρητη η φιλανθρωπία του Θεού, μεγάλη επίσης η απανθρωπιά του ανθρώπου. Ενώ βλέπουμε την αγάπη του Θεού συνδυασμένη με την συγχωρητικότητα, εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να συγχωρήσουμε ούτε τα μικρά πταίσματα των αδελφών μας. Αυτό βλέπουμε στην σημερινή Ευαγγελική παραβολή. Οι ερμηνευτές της Αγίας Γραφής μας εξηγούν ότι κρύβεται ο Θεός πίσω από τον μεγάλο αυτό βασιλιά. Οι δούλοι είμαστε όλοι εμείς οι άνθρωποι, οι οποίοι έχουμε λάβει όλες εκείνες τις μεγάλες ευεργεσίες του Θεού, την ζωή και την ύπαρξη μας και όχι μόνον. Ο Θεός κάθε ημέρα έρχεται να προσφέρει πλούσια τα δώρα Του και τους οικτιρμούς του. Θησαυρούς ανεκτίμητους μας έχει προσφέρει ο Θεός στην ζωή μας. Πόσο μπορεί να αποτιμηθεί η ζωή μας, η ύπαρξή μας, η υγεία μας, η αρτιμέλειά μας; Τα αγαθά της επιβίωσής μας; Ακόμα και ο αέρας που αναπνέουμε και αυτός δώρο του Θεού πατέρα μας. Παρ’ όλο που η ζωή και η συμπεριφορά μας δεν είναι η δέουσα και η πρέπουσα. Αυτός πάντα μας αγαπά και θα μας αγαπά και πάντα θα είναι συγχωρητικός. Δούλος είναι ο άνθρωπος, όποιος και αν είναι, όποια θέση και αν κατέχει στην γη. Δούλος και σύνδουλοι όλοι μας. Το ζήτημα είναι ότι ενώ όλοι είμαστε ελεημένοι και ευεργετημένοι από τον μεγάλο αφέντη Κύριο και όμως εμείς δεν συμπεριφερόμαστε αναλόγως τις περισσότερες φορές στους συνανθρώπους μας. Απέναντι στον Θεό «οφειλέτες μυρίων ταλάντων» είμαστε όλοι μας.

Μία πολύ βασική προϋπόθεση για να συγχωρεθούμε, είναι να συγχωρέσουμε εμείς τα σφάλματα εκείνων των συνανθρώπων μας που με τις πράξεις ή τα λόγια τους μας έβλαψαν, πίκραναν, πρόσβαλαν ή και μας μείωσαν. Εάν συγχωρούμε, θα συγχωρεθούμε, εάν δεν συγχωρούμε, τότε δεν θα συγχωρεθούμε. Πολλοί προσέρχονται στην Εξομολόγηση, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να συγχωρέσουν τον συνάνθρωπό τους. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να γνωρίζει κανείς, ότι οι αμαρτίες που έχουν εξομολογηθεί ανακαλούνται και στο τέλος, εάν μένουν αμετανόητοι και δεν συγχωρούν τους συνανθρώπους τους, θα κριθούν αυστηρά για κάθε αμάρτημά τους από τον Δίκαιο Κριτή κατά την φοβερά Ημέρα της Τελικής Κρίσης. Η σημερινή Παραβολή μας αυτό μας επιβεβαιώνει.

Ο Θεός δεν ανέχεται τη δική μας σκληροκαρδία. Αν παραγράφει τις οφειλές μας, το κάνει για να μας διδάξει ότι οφείλουμε κι εμείς να είμαστε φιλάνθρωποι, να βλέπουμε τον πλησίον μας με αγάπη και όχι σαν εχθρό μας, και να τον συγχωρούμε κι εμείς με τη σειρά μας σε ό,τι κι αν μας χρωστάει. Άλλωστε, αυτά τα οποία μας χρωστούν οι συνάνθρωποί μας είναι σταγόνα στον ωκεανό της δικής μας οφειλής προς τον Θεό. Για το λόγο αυτό, όταν ο Κύριος διαπίστωσε την σκληροκαρδία και τη μοχθηρία του ευεργετηθέντα υπηρέτη, άλλαξε την απόφασή του και δεν τον έβαλε απλά στη φυλακή, αλλά τον οδήγησε στα βασανιστήρια. Αυτό δεν αποτελεί εκ μέρους του Θεού πράξη εκδικητικότητας, αλλά γίνεται για να κατανοήσει ο μοχθηρός δούλος το μέγεθος της ευεργεσίας που αρχικά είχε απολάβει, αλλά στην ουσία απέρριψε με την πονηρή συμπεριφορά του.

Δυστυχώς ο άνθρωπος δεν μιμείται την μακροθυμία του Κυρίου του, δεν φέρεται με τον ανάλογο τρόπο προς τον πάσχοντα συνάνθρωπό του. Ενώ παρακαλούμε το Θεό να μας συγχωρήσει για τις αμαρτίες μας, εμείς δεν συγχωρούμε το συνάνθρωπό μας για κάποια αδυναμία ή λάθος του που μπορεί να μας έβλαψε, να μας στεναχώρησε.

Ζητούμε την ευσπλαχνία του Θεού, όμως εμείς επιδεικνύουμε σκληροκαρδία και μίσος προς το συνάνθρωπό μας λόγω του ότι το μίσος και η οργή δεν μας αφήνουν να ξεχάσουμε το αμάρτημα που έπραξε ο αδελφός μας. Γινόμαστε σκληρόκαρδοι και κριτές κυρίως και ζητούμε την παραδειγματική του τιμωρία. Αυτά όλα όμως δεν αρμόζουν σε ένα χριστιανό. Ο χριστιανός πρέπει να είναι μακρόθυμος, να υποχωρεί ενώπιον της οργής, του θυμού και της κακίας, να ανέχεται τον άλλο με τις αδυναμίες του γιατί κανένας δεν είναι τέλειος, ούτε και πρόκειται να μην σφάλλουμε στη ζωή μας.

Η σημερινή παραβολή αποτελεί μια αφορμή, ένα έναυσμα για να αναθεωρήσουμε και να κάνουμε μια αυτοκριτική στη στάση που επιδεικνύουμε τόσο προς το Θεό όσο και προς τον συνάνθρωπό μας. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Ι' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Στη σημερινή Ευαγγελική περικοπή, ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, μας περιγράφει, ένα ακόμα θαύμα του Χριστού το οποίο υπογραμμίζει, πέρα από τη σημασία της πίστεως, και την αξία της προσευχής και της ασκήσεως για την πνευματική μας ζωή. Πλησίασε, ένας άνθρωπος τον Ιησού, και γονατιστός Τον παρακαλούσε να λυπηθεί και να σώσει το παιδί του, το οποίο σεληνιάζονταν και ταλαιπωρούνταν πολύ, γιατί συχνά φορές έριχνε τον εαυτό του στη φωτιά ή στο νερό. Απελπισμένος, απευθύνθηκε στους μαθητές του Χριστού, αλλά εκείνοι δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν το παιδί, οπότε κατέφυγε στον ίδιο τον Κύριο. Τότε ο Ιησούς είπε: “ Ω γενεά άπιστη και διεφθαρμένη, μέχρι πότε θα είμαι μαζί σας; έως πότε θα σας ανέχομαι; φέρτε μου το παιδί εδώ”. Και με ένα Του λόγο έδιωξε το δαιμόνιο και από εκείνη τη στιγμή το παιδί θεραπεύτηκε. Όταν οι μαθητές ιδιαιτέρως Τον ρώτησαν για ποιο λόγο δεν μπόρεσαν οι ίδιοι να διώξουν το δαιμόνιο, ο Χριστός τους απάντησε: “Εξαιτίας της απιστίας σας. Αλήθεια σας λέω, ότι εάν έχετε πίστη σαν το σπόρο του σιναπιού, θα πείτε σε αυτό το βουνό «μετατοπίσου από εκεί» και αυτό θα μετατοπιστεί, και τίποτα δεν θα σας είναι αδύνατο. Αυτό δε το γένος δεν βγαίνει παρά μόνο με προσευχή και νηστεία”.

“πολλάκις πίπτει εις το πυρ, και πολλάκις εις το ύδωρ”. Η σκηνή που ξεδιπλώνει μπροστά μας ο ευαγγελιστής Ματθαίος  δίνει το στίγμα της δουλείας στην οποία περιέρχεται ο άνθρωπος από τις δυνάμεις του κακού, όταν παραλείπει να ακολουθεί το δρόμο που μας υποδεικνύει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Πραγματικά, ο νέος εκείνος από μικρό παιδί είχε παγιδευτεί στα πλοκάμια του διαβόλου και κάτω από τη σκοτεινή εξουσία του είχε καταντήσει μια  τραγική ύπαρξη.

Η περίπτωση του σεληνιαζόμενου παιδιού δεν ήταν μια απλή υπόθεση σωματικής ασθενείας, όπως πολλά από τα θαύματα που είδαμε όλες τις προηγούμενες Κυριακές. Δεν ασθενεί το σώμα του ανθρώπου, ούτε απλά η ψυχή του, αλλά έχει καταληφθεί από το πονηρό πνεύμα, το οποίο πλέον εξουσιάζει και το νου και το σώμα του. Η αδυναμία των μαθητών του Χριστού να θεραπεύσουν το παιδί δείχνει την ανάγκη για εντονότερη και ουσιαστικότερη πίστη. Για τον λόγο αυτό ο Κύριος τους αποκαλεί “γενεά άπιστη και διεφθαρμένη”, επειδή δεν έχουν ακόμα κατανοήσει ότι η πάλη και ο αγώνας τους δεν έχει να κάνει μόνο με τους ανθρώπους, αλλά με τα πνεύματα της πονηρίας, με τον “άρχοντα του αιώνος τούτου”, ο οποίος πάντα αντιστρατεύεται το έργο του Θεού.

Η πίστη δεν είναι διανόηση ούτε εγκεφαλική διεργασία, είναι κτύπος καρδιάς είναι δόσιμο ψυχής. Πιστεύω σημαίνει ότι «πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Όλα τα δίνω στον Θεό. Χωρίς υπολογισμούς, χωρίς ιδιοτέλεια. Αυτού του είδους η πίστη θεμελιώνεται στην αγάπη, στην υπακοή και την απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θεό. Το θαύμα δεν γίνεται αν δεν δώσουμε στην καρδιά μας στον Θεό αν δεν βιώσουμε την γνησιότητα της πίστεως. Η πίστη γεννά το θαύμα και όχι το θαύμα την πίστη. Το θαύμα είναι καρπός της πίστεως. Η προσευχή και η νηστεία μας ας είναι παρεπόμενο της πίστεως, για να είναι και τα δύο ευάρεστα στον Θεό.

Η προτροπή του Κυρίου μας “φέρετέ μοι αυτόν ώδε”, μάς δίνει τη βεβαιότητα ότι μόνο κοντά στην αγάπη Του είναι δυνατόν ο άνθρωπος να απελευθερωθεί από τη δυναστεία του κακού και να γίνει μια νέα ύπαρξη. Μόνο κοντά στον Χριστό μπορούμε να γνωρίσουμε το φως της μεταμόρφωσης σε υπαρξιακό, πνευματικό αλλά και σωματικό επίπεδο. Στη λυτρωτική  πορεία της απελευθέρωσης του ανθρώπου από τα πλοκάμια του σατανά και της ένταξής του στην ανακαινιστική δύναμη της Εκκλησίας, πολύ σημαντικό ρόλο έχει το παράδειγμα των γονέων. Ίσως είναι το πιο βασικό στοιχείο για την εν Χριστώ ανατροφή των παιδιών. Δυστυχώς όμως, ιδιαίτερα στις μέρες μας, βλέπουμε γονείς που δεν έχουν αυτή την αίσθηση της ευθύνης, παραμελούν το έργο τους και παραδίδουν πολλές φορές τα παιδιά τους σε χέρια ή καταστάσεις που γκρεμίζουν και δηλητηριάζουν τις αθώες τρυφερές τους ψυχές. Δεν είναι σε θέση σε αρκετές περιπτώσεις για να ελέγξουν τι είναι πραγματικά ωφέλιμο και τι ψυχοφθόρο, προκειμένου να παράσχουν προστασία στα παιδιά τους. Δεν αφιερώνουν αρκετό χρόνο για να επικοινωνήσουν μαζί τους κατά τρόπο που να τα οδηγούν στο Χριστό και την Εκκλησία Του και να τα προστατεύουν ταυτόχρονα από όλες εκείνες τις επικίνδυνες σειρήνες που ηχούν τόσο εκκωφαντικά αλλά ταυτόχρονα και επικίνδυνα στους σύγχρονους ρυθμούς της ζωής. Το Σώμα του Χριστού, παρατεινόμενο στους αιώνες, είναι η Εκκλησία. Στη μυστηριακή ζωή της, λοιπόν, πρέπει να καθοδηγούν οι γονείς τα παιδιά τους.

Η ακράδαντη πίστη στο Θεό, η προσευχή και η άσκηση μέσα από τη νηστεία, αποτελούν και σήμερα, που όλα γύρω μας κλονίζονται και τείνουν να καταρρεύσουν, τα εχέγγυα της πνευματικής μας ανόρθωσης. Η ζωή μας εΊναι καρπός γλυκύτατος, όταν την αφήνουμε να αναπτύσσεται σταθερά μέσα στο Εὐαγγέλιο και τήν Χάρη του Κυρίου. Μέσα σε αυτή να ζούμε και εμείς, να κινούμαστε, να προσευχόμαστε και θα είμαστε πάντοτε ευλογημένα παιδιά του Θεού. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μας αξιώνει και φέτος η ευσπλαχνία του Θεού μας, να εορτάσουμε την Μεταμόρφωση του Κυρίου μας. Όπως όλα τα γεγονότα που μας διηγούνται οι άγιοι Εὐαγγελιστές έγιναν για την σωτηρία μας, έτσι και η Θεία Μεταμόρφωση του Κυρίου έγινε για την σωτηρία μας. Δεν υπάρχει κάτι στη ζωή του Κυρίου μας, που να μην έχει σωτηριολογική σημασία.

Η Μεταμόρφωση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού είναι από τις μεγαλύτερες Δεσποτικές Εορτές της Εκκλησίας μας. Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος έχει κεντρική θέση στην Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία. Δεν είναι ένα γεγονός, μια συνηθισμένη εορτή. Είναι ένα γεγονός που έχει την ίδια σημασία για την σωτηρία μας με την ενσάρκωση και την Ανάστασή Του. Όσο μεγάλη και βασική εορτή είναι για την σωτηρία μας τα Χριστούγεννα και η Ανάσταση, τόσο σημαντική είναι και η εορτή αυτή. Επίσης, δεν είναι τυχαία η επιλογή των Μαθητών από τον Χριστό για τη Μεταμόρφωσή Του στο όρος Θαβώρ. Οι αρετές που είχαν οι τρεις αυτοί μαθητές ήταν ο Πέτρος την πίστη, ο Ιάκωβο την ευθύτητα και ο Ιωάννης την αγάπη. Ο Χριστός δείχνει το μεγαλείο της δόξης Του πάνω στο όρος αυτό, αφού η φανέρωση της θεουργίας της ανθρωπίνης φύσεως είναι το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητος, γεγονός που δεν ηταν έτοιμοι ή δεν άντεχαν να δουν όλοι οι Μαθητές Του.

Παρέλαβε λοιπὸν ο Ιησούς τους τρεις εκ των αγίων Αποστόλων, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη και εκεί ο Ιησούς μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια τους, η όψη του Θεανθρώπου αλλοιώνεται και φανερώνεται η Δόξα της Θεότητός Του. Τα ιμάτιά Του γίνονται λευκά όπως το φως, τόσο λευκά που οι μαθητές θαμπώνονται από τη δύναμη και το Φως της Θεότητος. Γι’ αυτό βλέπουμε σε όλες τις αγιογραφίες της Μεταμορφώσεως τους μαθητές γονατιστούς και να κρύβουν τα πρόσωπά τους, διότι δεν μπορούν να ατενίσουν την Θεότητα. Δεξιὰ και αριστερά Αυτού φάνηκαν ο Προφήτης Ηλίας και ο Θεόπτης Μωυσής, που συνομιλούσαν μαζί Του για όσα επρόκειτο να γίνουν.

Σήμερα ο Κύριος προσκαλεί τους μαθητές του, κάθε ένα από εμάς, την ανθρωπότητα ολόκληρη σε μία ανάβαση. Όχι ανάβαση σωματική αλλά ψυχική και πνευματική. Στην κορυφή αυτής της ανοδικής πορείας συναντά ο άνθρωπος τον θεό την αιτία της προσωπικής του μεταμόρφωσης. Ο εγωισμός, η ρίζα του δέντρου της αμαρτίας, που οι καρποί του έχουν τη γεύση την πικρή του θανάτου, προσκαλεί σε μία κατάβαση. Το Ευαγγέλιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά αυτός ο ανοδικός, ο σταυρικός βηματισμός προς το φως της Μεταμορφώσεως. Ανάβαση είναι η αγάπη. Ανάβαση είναι η πίστη. Ανάβαση είναι η ταπείνωση. Ανάβαση η συγχωρητικότητα. Ανάβαση η μετάνοια. Όσο ο άνθρωπος ανεβαίνει, βιώνοντας το Ευαγγέλιο, τόσο νιώθει αυτή την πληρότητα, τη χαρά και τη χάρη που ένιωσε ο Απόστολος Πέτρος που ζητά, που ποθεί, που λαχταρά την παραμονή τους σε αυτήν την παραδείσια κατάσταση. Όσο ο άνθρωπος ανεβαίνει τόσο σβήνουν τα χνάρια του θανάτου και η σκοτοδίνη του εγωισμού του διαλύεται. Όταν όμως ο άνθρωπος κατεβαίνει καλλιεργώντας τον εγωισμό, εξορίζοντας την αγάπη, ικανοποιώντας τα πάθη, εξορίζοντας την αγάπη, η σφραγίδα του θανάτου γίνεται εντονότερη και η ύπαρξη του αδειάζει από την ελπίδα.

Ο άνθρωπος γυμνός από αρετή, από άσκηση από ελεημοσύνη. Γυμνός από Θεό πραγματικά Θεόγυμνος. Εκείνος που δεν ΄΄ντύνεται΄΄ τον Θεό δεν μπορεί να είναι άνθρωπός αλλά απάνθρωπος. Αυτή η συναίσθηση κινεί την καρδιά και την πένα του ιερού υμνογράφου να κραυγάσει στο Νυμφίο Χριστό ΄΄καί ένδυμα ουκ έχω΄΄. Η αίσθηση της γυμνότητας είναι σύμπτωμα που νιώθει Αδάμ μετά την πτώση του. Αυτό το άδειασμα, αυτό το υπαρξιακό κενό, έρχεται ο Κύριος να το θεραπεύσει. Γίνεται ο ίδιος ένδυμα αφού όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χρίστον ενεδύσασθε΄΄.

Στην προσπάθεια της μεταμορφώσεώς μας έχουμε την βοήθεια του Χριστού και των Αγίων, εξαιρέτως δε τις πρεσβείες της Παναγίας μας στην οποία είναι αφιερωμένος ολόκληρος ο μήνας Αύγουστος. Με τις καθημερινές Παρακλήσεις και τις Θείες Λειτουργίες Την παρακαλούμε να ικετεύει για μας, να μας βοηθήσει να βρούμε τον χαμένο δρόμο προς την Βασιλεία των Ουρανών. Την παρακαλούμε να πρεσβεύει πάντοτε στον Θεό να μην αποστερήσει την χάρη Του από κανέναν άνθρωπο Φαίνεται δύσκολο το γεγονός της προσωπικής μας μεταμόρφωσης γιατί απουσιάζει η ανοδική πορεία της πνευματικής ζωής, η ταπεινή συναίσθηση της γυμνότητας από αρετή και ο πόθος για Χριστό. Ας παραμερίσουμε ότι δεν μας επιτρέπει να ανέβουμε στο όρος της μεταμόρφωσης. Ας αφήσουμε ότι δεν μας αφήνει να δούμε την δόξα και το Φως στο Χριστού κάνοντας αναπνοή της ψυχής μας αυτά που σήμερα με ευφροσύνη ψάλλουμε ΄΄Λάμψον και ἡμῑν τοῑς ἁμαρτωλοῑς, το φῶς σου το ἀῒδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι΄΄.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Η’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Η σημερινή Ευαγγελική περικοπή μας διηγείται το θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων και των δύο ψαριών. Όταν ο Ιησούς πληροφορήθηκε τον αποκεφαλισμὸ του Βαπτιστή Ιωάννη αποσύρθηκε σε κάποιο έρημο τόπο. Οι κάτοικοι των γύρω περιοχών μόλις έμαθαν την αναχώρησή του τον ακολούθησαν.  Ο λαός που λαχταράει την κοινωνία με τον Ιησού Χριστό, που θέλει να βρίσκεται κοντά στην αγάπη και την ευσπλαχνία του, χωρίς να υπολογίζει κόπο, καύσωνα, ερημιά, έχοντας μαζί και τούς αρρώστους, έρχεται και τον συναντά. Εκεί ο Ιησούς «ευσπλαχνίσθη επ΄ αυτοίς και εθεράπευσε τους αρρώστους αυτών».

Όλη τη μέρα διδάσκει και ο λαός κρέμεται από τα χείλη Του γιατί ο λόγος Του έχει «ζωήν αἰώνιον». Πλησίαζε το ηλιοβασίλεμα. Όταν οι μαθητές αντιλήφθηκαν ότι η ώρα ήταν περασμένη, και τον κόσμο ήδη άρχισε να τον καταλαμβάνει η πείνα, θεώρησαν φρόνιμο να απευθυνθούν στο Διδάσκαλό τους. Οι μαθητές προτείνουν στον Ιησού να απολύσει τα πλήθη για να αγοράσουν τροφές από τα γύρω χωριά, γιατί η περιοχή είναι έρημη. . Ο Ιησούς τους απάντησε: «Δεν υπάρχει λόγος να φύγουν. Δώστε τους εσείς να φάνε». Του είπαν: «Δεν έχουμε μαζί μας παρά μόνο πέντε ψωμιά και δυο ψάρια». Τους είπε ο Ιησούς: «Φέρτε τα μου εδώ». Και αμέσως, αφού διέταξε τον κόσμο να κάτσει στο χορτάρι, πήρε τα πέντε ψωμιά και τα δυο ψάρια και αφού σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό, τα ευλόγησε, τα έκοψε κομμάτια και τα έδωσε στους μαθητές του, και οι μαθητές του τα μοίρασαν στον κόσμο. Έφαγαν όλοι· και χόρτασαν, και μάζεψαν τα περισσεύματα, δώδεκα κοφίνια γεμάτα. Εκείνοι που έφαγαν, ήταν γύρω στους πέντε χιλιάδες, μόνο άνδρες, χωρίς να υπολογίζουμε τις γυναίκες και τα παιδιά.

Κατά την επίγεια παρουσία του, ο Κύριος έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για το σώμα του ανθρώπου. Άλλωστε, αργότερα, όχι τυχαία, ο απόστολος Παύλος θα το χαρακτηρίσει ναό του Αγίου Πνεύματος. Έτσι βλέπουμε ότι ο Χριστός θεραπεύει ασθενείς, ανασταίνει νεκρούς και σε πολλές περιπτώσεις αποκαθιστά την υγεία ταλαιπωρημένων ανθρώπων. Δεν ήταν λοιπόν δυνατό να μην ενδιαφερθεί για να χορτάσουν πεινασμένοι άνθρωποι. Με τον πολλαπλασιασμό των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων σε έρημο τόπο χόρτασαν πέντε χιλιάδες άνδρες που ήλθαν για να Τον ακούσουν και ένα πλήθος από γυναικόπαιδα. Σχολιάζει σχετικά ο ιερός Χρυσόστομος: «Ο τόπος μπορεί να είναι έρημος, όμως ανάμεσά  σας βρίσκεται Εκείνος που τρέφει την οικουμένη. Η ώρα έχει περάσει, αλλά μαζί σας συνομιλεί Εκείνος, που δεν υπόκειται στο χρόνο».

 Ο χορτασμός των πέντε χιλιάδων είναι μία πράξη μεσσιανική. Γιατί μ’ αυτή ο Χριστός προτυπώνει την κατ΄ εξοχήν τροφή της Εκκλησίας που δεν είναι άλλη από τη Θεία Ευχαριστία. Τα ίδια λόγια που χρησιμοποιούνται στο θαύμα το σημερινό χρησιμοποιούνται και στο Μυστικό Δείπνο κατά τη διάρκεια του οποίου ο Ιησούς παρέδωκε στους μαθητές του και στην Ἐκκλησία το Μυστήριο των Μυστηρίων, τη Θεία Ευχαριστία. Άρα ο Χριστός είναι «Άρτος της ζωής, ο εκ του ουρανού καταβάς», που ως ποιμένας τρέφει το λαό και την Εκκλησία, όχι με τροφή προσωρινή και φθαρτή αλλά με άφθαρτη και αιώνια. Είναι ο Λόγος του Θεού «ο ευλογών, τρέφων, πληθύνων και αγιάζων τα σύμπαντα». Οι Πατέρες της Εκκλησίας παρομοίωσαν το Ευχαριστιακό Δείπνο με «φάρμακο αθανασίας». Αψευδής μάρτυρας είναι και η εικονογραφική παράδοση της Εκκλησίας. Η παρουσία των ιχθύων στις συμβολικές παραστάσεις της Θείας Ευχαριστίας στις τοιχογραφίες των κατακομβών, μαρτυρεί ότι στο θαύμα του πολλαπλασιασμού των άρτων, είδε η Εκκλησία τον χορτασμό των ανθρώπων με τον «Άρτο της Ζωής».

Πριν ο Χριστός προβεί στη θαυματουργία Του για να ικανοποιήσει το ένστικτο της πείνας στους ακροατές Του, είχε προηγουμένως ικανοποιήσει ένα άλλο πνευματικό ένστικτό τους. Με τη διδασκαλία του πρόσφερε στο πλήθος αληθινή πνευματική τροφή. Δεν είναι μόνο η σωματική πείνα που κυριεύει τον άνθρωπο. Αλλά πεινά πρωτίστως για χαρά, για ευτυχία, για ζωή. Πεινά ακόμα για τη δικαιοσύνη, για την αλήθεια, για την αγιότητα. Ένα πλήθος πόθων και εφέσεων, τον φέρει να βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση. Με τα χέρια απλωμένα και με λαχτάρα στην ψυχή, ζητεί να αγκαλιάσει και να κρατήσει σφιχτά την χαρά και το φως. Από άπειρη αγάπη προς τον άνθρωπο, ο Θεός θέλησε να τον καταστήσει μέτοχο της μακαριότητάς Του. Γι’ αυτό του προσφέρει και τον ίδιο τον Εαυτό Του, που είναι η πληρότητα που θα μπορούσε να επιθυμήσει η ανθρώπινη ψυχή.

Μόνο ο Κύριος μπορεί να ρίξει στην έρημο της ψυχής μας το πολύτιμο εκείνο μάννα που θα την στηρίξει και θα την ανυψώσει. Αρκεί και εμείς να προσέλθουμε κοντά Του, όπως έπραξαν τα πεινασμένα τότε πλήθη. Να του ζητήσουμε να τραβήξει την καρδιά μας από τα πρόσκαιρα αγαθά και να εμφυτεύσει μέσα μας την ευλογημένη πείνα και δίψα γι’ Αυτόν. Να γίνουμε ακόμα δέκτες του λόγου του: «Μακάριοι οι πεινώντες, ότι αυτοί χορτασθήσονται.» Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Ζ’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Η αγία μας Εκκλησία, μέσα από τη σημερινή ευαγγελική περικοπή  για ακόμα μια φορά θέλει να μας τονίσει τη σημασία της πίστεως στη ζωή μας. Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα μας περιγράφει δύο θαύματα του Χριστού, τη θεραπεία δύο τυφλών και ενός κωφάλαλου δαιμονιζομένου. Τα δύο αυτά θαύματα που πραγματοποιεί ο Χριστός, όπως και τα άλλα θαύματα που περιγράφονται στα ευαγγέλια έχουν σωτηριολογικό χαρακτήρα και όχι απλά την θεραπεία του σώματος. Αποτελούν ακόμη σημεία τα οποία φανερώνουν την παρουσία του Θεού μέσα στον κόσμο.

Ακολούθησαν τον Ιησού στο δρόμο δύο τυφλοί, μας διηγείται ο ευαγγελιστής, φωνάζοντας “ελέησέ μας, υιέ του Δαβίδ”. Και μόλις έφτασαν στο σπίτι, τους ρωτά: “Πιστεύετε ότι έχω τη δύναμη να κάνω αυτό που ζητάτε;” -”Ναί, Κύριε”, του απαντούν, κι Εκείνος άγγιξε τα μάτια τους λέγοντας “ας γίνει σύμφωνα με την πίστη σας”. Αμέσως οι τυφλοί θεραπεύτηκαν, και ο Κύριος τους συνέστησε με αυστηρό τόνο κανείς να μη μάθει για το θαύμα αυτό. Εκείνοι όμως, Τον εξυμνούσαν σε όλη την περιοχή. Στη συνέχεια, έφεραν στον Ιησού έναν άνθρωπο κωφάλαλο και δαιμονισμένο. Και μόλις ο Κύριος έδιωξε το δαιμόνιο, αμέσως μίλησε ο άνθρωπος εκείνος, ενώ ο κόσμος θαύμαζε και έλεγε: “τέτοια θαύματα ποτέ δεν έχουν γίνει στο Ισραήλ”. Οι Φαρισαίοι πάλι έλεγαν ότι βγάζει τα δαιμόνια στο όνομα του άρχοντα των δαιμονίων. Ωστόσο ο Χριστός, συνέχισε να περιοδεύει στις πόλεις και τα χωριά, κηρύσσοντας το ευαγγέλιο της Βασιλείας του Θεού, και θεραπεύοντας κάθε ασθένεια του λαού.

Όταν γίνεται το θαύμα ο Χριστός τους παροτρύνει να μην το πουν σε κανένα, ασχέτως αν αυτοί παρήκουσαν και φεύγοντας από κει το ανήγγειλαν σε όλη τη χώρα. Η παρότρυνση αυτή του Χριστού  είναι σημαντική, γιατί όταν επιτελείται ένα θαύμα δεν γίνεται για να διαφημιστεί η θεότητα του Χριστού, δεν υπάρχει τέτοια ανάγκη από μέρους Του. Το θαύμα επιτελείται σε κάποιο άνθρωπο με γνώμονα την ψυχοπνευματική και σωτηριολογική του διάσταση. Αυτό που ενδείκνυται να κάνει αυτός που δέχεται το θαύμα δεν είναι να υπερηφανεύεται γι’ αυτό αλλά να δοξολογεί τον Θεό και να οδηγηθεί σε μια πιο στενή κοινωνία μαζί Του. Επίσης, ζητά ο Κύριος να μη διαφημίζεται το θαύμα, επειδή μια τέτοια κίνηση ενδέχεται να καλλιεργήσει στην καρδιά μας τάσεις υπερηφάνειας, ότι δηλαδή εμείς υπερέχουμε των άλλων ανθρώπων. Στην περίπτωση αυτή το αποτέλεσμα είναι αντίθετο από το θέλημα του Θεό, καθώς οδηγούμαστε στο βάραθρο του εγωισμού. Αν νιώθουμε ευεργετημένοι από τον Θεό, αυτό δεν πρέπει να αποτελεί αφορμή για καύχηση, ότι δήθεν ο Θεός μάς εισακούει επειδή είμαστε άξιοι για κάτι τέτοιο, αλλά μάλλον οφείλουμε να αισθανόμαστε περισσότερο ασθενείς πνευματικά. Ο Θεός δηλαδή επεμβαίνει στη ζωή μας, επειδή μόνοι μας δεν έχουμε τη δύναμη ή την ικανότητα να σώσουμε τον εαυτό μας.

Όλοι οι παρευρισκόμενοι θαύμασαν για άλλη μία φορά τη δύναμή του Χριστού όμως ο θαυμασμός των απλών ανθρώπων, ενεργοποίησε για άλλη μία φορά το μίσος των θρησκευτικών αρχόντων του Ισραήλ. Οι φαρισαίοι, εγκλωβισμένοι καθώς ήταν στο δαιμονικό τους εγωισμό και την πεποίθηση πως μόνον αυτοί μπορούν να κρίνουν σωστά, δεν άργησαν να διατυπώσουν μία καινούργια και οπωσδήποτε πρωτότυπη κατηγορία για τον Κύριο, ότι δηλαδή, «εν τω άρχοντι των δαιμονίων εκβάλλει τα δαιμόνια».  Σκοπός τους είναι να διαστρέψουν την αλήθεια και να κάνουν τους ανθρώπους να απομακρυνθούν από τον Χριστό, αποκλείοντας τους έτσι από την σωτηρία. Ο εγωισμός των Φαρισαίων τύφλωσε την ψυχή τους και δεν τους άφηνε να μπει μέσα τους και να ενεργήσει μέσα τους η αγάπη του Θεού.

Η στάση αυτή των φαρισαίων, μπορεί να είναι για τον καθένα μας μία αφορμή προβληματισμού. Μήπως αν θέλουμε να κατηγορήσουμε κάποιον, που δεν συμφωνούμε  μαζί του, δεν ελέγχουμε καν τι λέμε;  Αν αντί για αγάπη προς όλους που μας ζητάει ο Χριστός να έχουμε, εμείς καλλιεργούμε κακία και αντιπαλότητα, τότε αν και λεγόμαστε Χριστιανοί, συμπεριφερόμαστε όπως οι Φαρισαίοι στα χρόνια του Χριστού.

Σε κάθε ανθρώπινη περιπέτεια και δοκιμασία παραμονεύει η αγάπη του Θεού, για να παρέμβει διακριτικά και αποδοτικά. Καμία δύναμη και κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να ανακόψει την παρέμβαση του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η μόνη προϋπόθεση που τίθεται για τη θεϊκή παρέμβαση είναι η ανθρώπινη συγκατάθεση. Μέσα στην εκκλησία υπάρχει η Χάρις του Αγίου Πνεύματος η οποία δεν έπαψε ούτε θα πάψει ποτέ να επιτελεί θαύματα. Άλλωστε πολλοί από εμάς ακούμε συχνά και βλέπουμε ανθρώπους οι οποίοι έζησαν κάποιο θαύμα στην ζωή τους. Ο άνθρωπος που πιστεύει δεν χρειάζεται κάποιο θαύμα για να πιστέψει, αλλά αισθάνεται την αγάπη του Θεού στην ζωή του και ανοίγεται μπροστά του η προοπτική της αιωνιότητος. Πάντοτε θα υπάρχουν και αυτοί που δεν θα πιστεύουν στον Χριστό και θα προσπαθούν να διαστρεβλώνουν την διδασκαλία και θα τα θαύματα του όπως έκαναν και οι Φαρισαίοι της τότε εποχής. Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε σήμερα είναι να ακολουθούμε το παράδειγμα του Χριστού γιατί εκεί βρίσκεται η πραγματική αλήθεια και η αληθινή ζωή. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Ε' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Την παλιά εποχή προσπαθώντας οι άνθρωποι να εξηγήσουν την ύπαρξη του κακού στον κόσμο, πίστευαν ότι υπάρχουν δύο παγκόσμιες αρχές, αντίθετες μεταξύ τους που μάχονται η μία την άλλη. Η αρχή του καλού και η αρχή του κακού .Στην χριστιανική πίστη αυτό δεν ισχύει. Η Εκκλησία μας διδάσκει πως υπάρχει μόνο μία αρχή, ο Τριαδικός Θεός που είναι πηγή του καλού. Το κακό δεν υφίσταται σαν οντότητα, αλλά σαν αποτέλεσμα της απομάκρυνσης από τον Θεό. Ο Θεός από πολλή αγάπη, δημιούργησε με τις άκτιστες ενέργειές του όλα όσα υπάρχουν, ορατά και αόρατα. Τα λογικά όντα, οι άνθρωποι και οι άγγελοι, πήραν από το Θεό τη δυνατότητα επιλογής, ώστε να τον πλησιάζουν παίρνοντας από αυτόν ζωή, αιωνιότητα και ευτυχία, ή να απομακρύνονται από κοντά του, οδηγούμενοι όμως στη δυστυχία, τη φθορά και το θάνατο. Την θριαμβευτική νίκη και την αδιαμφισβήτητη κυριαρχία του Θεού πάνω στίς αντίθεες δυνάμεις παρουσιάζει η σημερινή ευαγγελικὴ περικοπή μέσα απὸ το θαύμα του Χριστού στους δαιμονισμένους των Γεργεσηνών. Το περιστατικό αυτό αναδεικνύει την λυτρωτική δύναμη του Χριστού, που ελευθερώνει τον άνθρωπο από τις δαιμονικές δυνάμεις, οι οποίες τον βασανίζουν, τον ταλαιπωρούν και τον καταδυναστεύουν.

Πηγαίνοντας κάποτε ο Χριστός σε μια πόλη, που λεγόταν Γέργεσα, τον συνάντησαν δυο δαιμονιζόμενοι. Δυο δυστυχισμένοι άνθρωποι που κατέχονταν από πονηρά πνεύματα. Κατοικούσαν στα μνήματα, έξω από την πόλη. Ήταν ο φόβος και ο τρόμος της περιοχής. Κανένας δεν τολμούσε να περάσει από τον τόπο που έμεναν. Όταν αντιλαμβάνονται την παρουσία του Κυρίου, οι δαίμονες τους σπρώχνουν να συναντηθούν με τον Κύριο. Μόλις είδαν τον Χριστό, φώναξαν: “Τί έχεις μαζί μας, Ιησού, Υιέ του Θεού; ήρθες εδώ πρόωρα για να μας βασανίσεις;”. Ήταν τα δαιμόνια που μιλούσαν, και παρακαλούσαν τον Χριστό, αν τα διώξει, να τους επιτρέψει να πάνε στο κοπάδι των χοίρων που έβοσκε εκεί κοντά. “Πηγαίνετε”, τους λέει ο Ιησούς, και αμέσως άφησαν τους ανθρώπους και πήγαν στους χοίρους, και ολόκληρο το κοπάδι έπεσε στη θάλασσα και αφανίστηκε στα νερά. Τότε οι βοσκοί των χοίρων γύρισαν στην πόλη και διηγήθηκαν όσα είχαν συμβεί. Και σύσσωμος ο λαός βγήκε από την πόλη όχι για να υποδεχτεί τον Χριστό, αλλά για να Τον παρακαλέσει να φύγει από τα σύνορά τους, όπως και έγινε.

Η περικοπή αυτή περιέχει δύο παράδοξα και αλληλοσυγκρουόμενα γεγονότα. Από τη μία μεριά, οι δαίμονες αναγνωρίζουν την θεότητα του Ιησού Χριστού και Τον παρακαλούν να τους λυπηθεί, ενώ από την άλλη, οι κάτοικοι της πόλεως αρνούνται να Τον δεχτούν. Τα δαιμόνια δεν μπορούν να μην αναγνωρίσουν ότι μπροστά τους βρίσκεται ο Υιός και Λόγος του Θεού, γι αυτό και τρέμουν την δίκαια κρίση Του. Τον παρακαλούν να μην τα στείλει από τώρα στο αιώνιο σκοτάδι, αλλά να τους επιτρέψει να μπουν στην αγέλη των χοίρων. Από την άλλη μεριά, παρά την τόσο συγκλονιστική αποκάλυψη της θεότητας του Ιησού, παρά το θαύμα της θεραπείας των δύο δαιμονισμένων, ο λαός της πόλης αντί να δεχτεί τον Χριστό, όπως άλλοτε οι Σαμαρείτες, Του ζητάνε να εγκαταλείψει τα όρια της πόλης τους. Αντί να Του ζητήσουν να τους βοηθήσει θεραπεύοντας τους ασθενείς, όπως συνέβαινε σε κάθε τόπο από τον οποίο περνούσε, Του ζητάνε να φύγει χωρίς χρονοτριβή. Η στάση τους αυτή δεν μπορεί να ερμηνευτεί, παρά ως γεγονός πνευματικής τύφλωσης και αναλγησίας. Παρόλο που έχουν μπροστά τους το θαύμα, αδυνατούν να πιστέψουν στον Χριστό. Φαίνεται πως πιο πολύ τους ενόχλησε ο χαμός των χοίρων, των οποίον η εκτροφή απαγορευόταν από το Μωσαϊκό νόμο, αντί να τους συνετίσει και να τους οδηγήσει σε μετάνοια. Με τον τρόπο που συμπεριφέρονται αποδεικνύουν ότι μπορεί να μην διακατέχονται από δαιμόνια, αλλά είναι συντεταγμένοι με τα έργα του σκότους, είναι συμβιβασμένοι με την αμαρτία και την ανομία, και δεν επιθυμούν την πνευματική τους θεραπεία, ούτε να αλλάξουν τρόπο ζωής.

Με την πράξη τους αυτή δείχνουν την απιστία τους και την πλεονεξία τους. Λατρεύουν το χρήμα και όχι τον Δημιουργό της κτίσης και των κτισμάτων αυτής. Πολλοί άνθρωποι, παρόλο που νιώθουν κοντά τους την παρουσία του Χριστού, τον διώχνουν μακριά. Δεν τον θέλουν κοντά τους, μέσα τους. Προτιμούν τα υλικά αγαθά, παρά τα πνευματικά. Οι δύο δαιμονιζόμενοι του ευαγγελίου, απαλλάγηκαν από τα δαιμόνια, αλλά οι άλλοι, οι υγιείς, έβαλαν μέσα τους το δαιμόνιο του συμφέροντος, του χρήματος και των υλικών αγαθών. Ας αποφύγουμε το παράδειγμα των Γεργεσηνών, οι οποίοι αρνήθηκαν το πρότυπο του Χριστού και τον εξόρισαν από τη ζωή τους. Αυτή η εξορία του Χριστού από τη ζωή των ανθρώπων είναι η αιτία και ουσία του δράματος της σημερινής ανθρωπότητας, που υποφέρει από την έλλειψη αγάπης, ειρήνης και ανθρωπιάς. Μιας ανθρωπότητας, η οποία έδιωξε τον Χριστό από τους κόλπους της και υποφέρει από την έλλειψη αυτή. Μόνο αν οι άνθρωποι, ανοίξουν την καρδιά τους και βάλουν μέσα τον Χριστό και την Αγάπη Του, τότε θα πάει μπροστά η ανθρωπότητα και θα ανατείλουν καλύτερες μέρες για όλους. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Δ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, μας τονίζει την ιδιαίτερη σημασία που έχει η προσωπική μας πίστη, όταν επικαλούμαστε τον Θεό, Καθώς έμπαινε ο Χριστός στην Καπερναούμ, ένας Ρωμαίος εκατόνταρχος του ζητά  να θεραπεύσει τον δούλο του, ο οποίος ήταν κατάκοιτος. Και ο Κύριος του είπε ότι πρόκειται να έλθει στο σπίτι του για να τον θεραπεύσει. Αλλά ο εκατόνταρχος από ταπείνωση, θεωρώντας ότι είναι ανάξιος να εισέλθει ο Χριστός στο σπίτι του, Του ζήτησε να ευχηθεί από μακριά για να θεραπευθεί ο δούλος του. Ο άνθρωπος αυτός είναι ξένος και άσχετος με την πίστη και τις παραδόσεις των Ιουδαίων. Δεν γνωρίζει το Νόμο και τους Προφήτες. Αλλά αγαπά τον συνάνθρωπο, τον υπηρέτη του, και έτσι συναντά τον Χριστό. Ξεπερνά όλους τους περιορισμούς και την αρνητική επίδραση του περιβάλλοντός του. Ανοίγεται ολόκληρος στον Χριστό. Παραδίνει τον εαυτό του στην αγάπη και τη δύναμη του Θεού. Αναγνωρίζει στο πρόσωπο του Χριστού έναν Κύριο και λυτρωτή. Αυτή η δυνατή πίστη του εκατόνταρχου γίνεται μια ορμητικὴ κίνηση της όλης ύπαρξής του προς τον Χριστό. Μεταφράζεται στην πράξη σε βεβαιότητα, που δεν αμφιβάλλει για την θεραπεία του άρρωστου υπηρέτη. Απλά ταπεινώνεται, περιμένει και εξαρτά τα πάντα από έναν και μόνο λόγο του Χριστού.

Ο Κύριος, τονίζοντας την πίστη του εκατοντάρχου, είπε: «Σας βεβαιώνω πως τόση πίστη ούτε ανάμεσα στους Ισραηλίτες δεν βρήκα. Και σας λέω πως θα έλθουν πολλοί από ανατολή και δύση και θα καθίσουν μαζί με τον Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ στο τραπέζι της Βασιλείας των Ουρανών, ενώ οι κληρονόμοι της Βασιλείας θα πεταχθούν έξω στο σκοτάδι· εκεί θα κλαίνε, και θα τρίζουν τα δόντια τους». Στράφηκε τέλος στον εκατόνταρχο και του είπε: “πήγαινε, ας γίνει όπως πίστεψες”. Και την ίδια στιγμή ο υπηρέτης του εκατόνταρχου θεραπεύτηκε.

Δεν σωζόμαστε γιατί απλά είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί και το παραδεχόμαστε και το υποστηρίζουμε. Ο Κύριος κάνει μία φοβερή ανατροπή, βάζει σε υψηλότερη θέση την πίστη του εκατοντάρχου από την πίστη των Ισραηλιτών. Έτσι και στη σημερινή εποχή μπορεί να βρει βαθιά πίστη εκεί όπου νομίζουμε ότι δεν υπάρχει. Η ταπείνωση και  η πίστη που είχε ο εκατόνταρχος πολλές φορές απουσιάζει από τους ανθρώπους που θεωρητικά βρίσκονται πιο κοντά στον Θεό. Ίσως επειδή θεωρούν τον εαυτό τους “περιούσιο λαό” του Θεού, και σαν τα κακομαθημένα παιδιά εκλαμβάνουν ως αυτονόητα κάποια πράγματα τα οποία ωστόσο δεν είναι και τόσο αυτονόητα. Το ότι βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε σεσωσμένοι, ούτε καθαροί, ούτε άγιοι. Δεν αρκεί κανείς να εισέλθει στο λουτρό για να καθαριστεί, αλλά είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει ότι δεν είναι καθαρός και στη συνέχεια να λουστεί, επιμένοντας στα δύσκολα σημεία.

Και στο σημείο αυτό, της αυτογνωσίας και της ταπείνωσης, συχνά υπολειπόμαστε εμείς που βρισκόμαστε κάτω από την χάρη του Θεού, ενώ οι μακράν διατηρούν έστω το δέος και τον σεβασμό απέναντι στην ιερότητα του μυστηρίου της Εκκλησίας. Και από τη στιγμή που υπάρχει έλλειμμα ταπεινώσεως, υπάρχει και έλλειμμα πίστεως. Γιατί χωρίς ταπείνωση, το κάθε αίτημά μας προς τον Θεό δεν αποτελεί ικεσία, αλλά απαίτηση, η οποία δεν στηρίζεται στην αγάπη του Θεού αλλά στην δική μας αυτοεκτίμηση και υπερηφάνεια. Τότε ακόμα και η προσευχή γίνεται υποκρισία και αιτία κατακρίσεως, σαν την προσευχή του Φαρισαίου. Με το να  χαμηλώνουμε τον εαυτό μας  πλησιάζουμε πιο πολύ τον Θεό. Γιατί ο Θεός αναπαύεται στους ανθρώπους που έχουν ταπείνωση. Και μέσα από αυτή τη στάση μας φανερώνεται η αληθινή αγάπη για τους συνανθρώπους μας. Μία τέτοια αγάπη είχε και ο εκατόνταρχος για τον δούλο του. Γι’ αυτό και παρακαλεί τον Κύριο να τον θεραπεύσει.

Γι αυτό και ο Χριστός τονίζει σε όλους μας σήμερα, ότι δεν αρκεί να είναι κανείς υιός του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, δηλαδή δεν αρκεί να είναι μέλος της Εκκλησίας, για να καθίσει ανάμεσα στους δοξασμένους της Βασιλείας του Θεού. Απαιτείται πίστη. Πίστη απλή, άδολη, ταπεινή, σαν του εκατόνταρχου της σημερινής διήγησης του ευαγγελιστή Ματθαίου. Μια πίστη η οποία, δυστυχώς, απουσιάζει στις μέρες μας, κι όμως αποτελεί το ζητούμενο της πνευματικής μας πορείας. Ζητούμε το θαύμα στη ζωή μας, και λησμονούμε ότι αυτό επιτελείται σύμφωνα με το μέτρο της δικής μας πίστεως. Αντί, επομένως, να απελπιζόμαστε όταν νιώθουμε ότι ο Θεός δεν απαντά στις προσευχές μας, ας εργαστούμε ώστε αυτές να γίνονται με περισσή ταπείνωση και με αληθινή πίστη απέναντι στον Θεό.

Στην εποχή μας, σήμερα που μαστίζεται από τόσα πάθη, και ο εγωϊσμός και η υπερηφάνεια, αλλά πολλές φορές και η απιστία εμφωλεύουν στις καρδιές των ανθρώπων, ο εκατόνταρχος της σημερινής ευαγγελικής περικοπής  έρχεται να φωτίσει έναν άλλο δρόμο ζωής. Εκείνον που περνά μέσα από τη συναίσθηση της αναξιότητάς μας και οδηγεί στην ταπείνωση, για να επιζητούμε το έλεος και την ευσπλαχνία του Θεού. Είναι ένας δρόμος μέσα απὸ τον οποίο προβάλλεται η πίστη, η οποία εκφράζεται ως απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό, ποι είναι η μόνη ελπίδα και σωτηρία μας. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Γ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Βρισκόμαστε στη Τρίτη Κυριακή του Ματθαίου και η σημερινή ευαγγελική περικοπή μας λέει ότι όλα εξαρτώνται από την εσωτερική όραση των πραγμάτων που διαθέτει ή δεν διαθέτει ο άνθρωπος.  Με το μάτι παρομοιάζει ο Κύριος τον νου του ανθρώπου. Το μάτι, λέει, είναι το λυχνάρι που δίνει φως σε όλο το σώμα. Όταν το μάτι είναι υγιές, όλο το σώμα φωτίζεται. Όταν όμως το μάτι δεν είναι υγιές, τότε όλο το σώμα βυθίζεται στο σκοτάδι. Εάν λοιπόν, επισημαίνει ο Κύριος, ο νους που έχει τεθεί εντός μου σαν φως είναι σκοτάδι, τότε πόσο πολύ θα γίνει το εσωτερικό σου σκοτάδι;

Πότε ο νους είναι τυφλός, σκοτάδι, όπως τον αποκαλεί ο Κύριος; Όντως γίνεται σκοτάδι πράγματι, όταν βρίσκεται μακριά από το Θεό, ο οποίος είναι το φως το αληθινό. Και βρίσκεται μακριά από τον Θεό, όταν δεν επιθυμεί να ζει σύμφωνα με το θέλημά του και δεν φωτίζεται από την διδασκαλία του, οπότε και η ψυχή του ολόκληρη θα είναι βυθισμένη στο πνευματικό σκοτάδι. Με τα λόγια αυτά θέλει να μας τονίσει ότι αν όντως ενδιαφερόμαστε να φωτίσουμε την ύπαρξη και τη ζωή μας, θα πρέπει να αφήσουμε πίσω οτιδήποτε αντιστρατεύεται στο θέλημα του Θεού, ότι οφείλουμε να μεριμνήσουμε για τον πνευματικό μας κόσμο και να μη φορτώνουμε τη ζωή μας με μέριμνες περιττές και ανούσιες. Και για να το καταστήσει πιο σαφές, συνεχίζει λέγοντας ότι δεν μπορεί να δουλεύει κανείς σε δύο κυρίους, στον Θεό και στον μαμμωνά. Ή τον ένα θα αγαπήσει και τον άλλο θα μισήσει, ή θα υπακούσει στις επιταγές του ενός και θα καταφρονήσει τον άλλο. Είναι αδύνατη η συγκυριαρχία δύο διαφορετικών κυρίων μέσα στήν καρδιά μας. Με τον όρο “μαμμωνά” υπονοεί ο Κύριος τόσο τον ίδιο το διάβολο και τα έργα του σκότους, όσο και τις βιοτικές μέριμνες, οι οποίες αποσπούν την προσοχή μας από τη μελέτη και εφαρμογή του θελήματος του Θεού.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του σύγχρονου ανθρώπου είναι το άγχος. Ζούμε σε μια εποχή με πληθώρα υλικών αγαθών, σε σχέση με παλιότερα, με πολλά τεχνολογικά επιτεύγματα που κάνουν πιο εύκολη τη ζωή μας και με τεράστια πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, η οποία θεραπεύει πολλές ασθένειες και έχει αυξήσει το μέσο όρο ζωής του ανθρώπου. Παρ’ όλα αυτά ποτέ άλλοτε ο άνθρωπος δεν ήταν περισσότερο δυστυχισμένος, αγχωμένος, αγέλαστος και καταθλιπτικός από ότι είναι σήμερα. Η ψυχή, καθώς δεν έχει πλέον φως να την καθοδηγεί, χάνει τον προσανατολισμό της και κινείται σε λανθασμένες κατευθύνσεις. Παύει να αναζητά, την αιώνια ζωή της βασιλείας του Θεού, για την οποία είναι πλασμένη, και επιδιώκει τις απολαύσεις αυτού εδώ του κόσμου. Όταν ό άνθρωπος χάσει τον προσανατολισμό του και τον σκοπό της ζωής του οδηγείται αντί για τη λύτρωση, στην καταστροφή και αντί για το φως, στο σκοτάδι.  Η απομάκρυνση από το Θεό κάνει τον άνθρωπο, κατά τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά, ή κτήνος ή διάβολο,

Ο Θεός είναι πηγή ζωής, φωτός και αγάπης. Κοντά του, όλα παίρνουν νόημα, ομορφαίνουν και φωτίζονται. Ο Θεός είναι αγάπη, όπως δηλώνει ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Ο Κύριος μας αγαπάει όπως ο καλός πατέρας τα παιδιά του. Το παράδειγμα που μας ανάφερε στο Ευαγγελικό ανάγνωσμα, είναι αφοπλιστικό. Αφού φροντίζει τα χορταράκια της γης και τα πουλάκια του ουρανού, στις διάφορες ανάγκες τους, δεν θα φροντίσει πολύ περισσότερο τους ανθρώπους; Αυτός που θυσίασε τη ζωή του πάνω στο ξύλο του Σταυρού για να μας δώσει αιώνια ζωή, αδιαφορεί για τις ανάγκες μας; Όχι φυσικά. Μας το έχει υποσχεθεί, «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν».

 Μας ζητάει να του έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη, και αυτός θα φροντίσει για τα προβλήματά μας. Τι µας λέει λοιπόν ο Κύριος; Ότι το άγχος, που στις μέρες µας έχει καταντήσει αληθινή μάστιγα, θεραπεύεται όταν εμπιστευθούμε τη ζωή µας στο χέρια του Θεού. Δεν λέει βέβαια ο Κύριος να μην εργαζόμαστε ή να µη νοιαζόμαστε για τα καθημερινά µας προβλήματα. Αλλά λέει να μην αγωνιούμε αρρωστημένα γι’ αυτά. Θα εργαστούμε βέβαια, θα κουραστούμε, αλλά χωρίς υπερβολές. Θα φροντίζουμε εμείς για τα απαραίτητα µε σύνεση, εργατικότητα και υπομονή. Και θα φροντίζει πολύ περισσότερο για µας ο ίδιος ο Θεός. Θα µας δώσει τα αγαθά που χρειαζόμαστε εκεί που δεν το περιμένουμε.  Όλες οι σκέψεις μας, τα σχέδια μας, οι μεγάλοι μας κόποι να αποβλέπουν σε αυτό, στο πως θα αποκτήσουμε τη βασιλεία του Θεού μας. Και τότε όλα τα αναγκαία επίγεια θα μας τα χαρίζει ο Κύριος. Ας στραφούμε, επομένως, στην αναζήτηση του Θεού, ας Τον εμπιστευτούμε, και θα φροντίσει Εκείνος για τα υπόλοιπα. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών