ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Γ΄ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

Με τη Χάρη του Θεού έχουμε φτάσει στην τρίτη Κυριακή των Νηστειών, την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, όπως ονομάζεται. Εχουμε φτάσει στο μέσον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της πνευματικής μας άσκησης. Είναι φυσικό να αισθανόμαστε κάποια κόπωση και είναι δίκαιο να πάρουμε μια ενίσχυση, για να συνεχίσουμε τον δρόμο μας. Αυτή την ενίσχυση μάς δίνει η Εκκλησία σήμερα, προβάλλοντάς μας να προσκυνήσουμε τον τίμιο Σταυρό. Η Αγία μας Εκκλησία προβάλει τον Σταυρό του Κυρίου μας για να τον προσκυνήσουμε, να πάρουμε δύναμη να συνεχίζουμε τον πνευματικό μας αγώνα και να αισθανθούμε ότι η γνήσια χριστιανική ζωή χωρίς σταυρό είναι κενή.  Μας υπενθυμίζει έτσι πως αν εμείς κοπιάσαμε λίγο νηστεύοντας, ο Σωτήρας Χριστός πέθανε για την σωτηρία μας πάνω στον Σταυρό. Μας δίνει να καταλάβουμε πως, αυτό που λέμε πνευματική ανακαίνιση και προκοπή, δεν μπορεί να γίνει παρά με σταύρωση του εαυτού μας.  Όπως τα σήματα στους δρόμους δείχνουν ποια κατεύθυνση πρέπει να πάρουμε για να φτασουμε στον προορισμό μας, έτσι και ο Σταυρός του Χριστού σήμερα σηματοδοτεί την πορεία μας και μας λέγει ότι, για να φτάσουμε στη χαρά της Ανάστασης, θα περάσουμε πρώτα από τη δόξα του Σταυρού.

Είμαστε σαν τους οδοιπόρους σε δύσκολο και μακρινό δρόμο που κατάκοποι, αν βρουν κάποιο δέντρο, κάθονται λίγο στη σκιά του να αναπαυθούν και ανανεωμένοι συνεχίζουν το δρόμο τους. Έτσι και τώρα στον καιρό της νηστείας και στο δύσκολο ταξίδι της προσπάθειας, ο ζωφόρος Σταυρός φυτεύτηκε στο μέσον του δρόμου από τους άγιους Πατέρες, για να μας δώσει άνεση και αναψυχή, για να μας ενθαρύνει στην υπόλοιπη προσπαθειά μας. «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι» μας λέγει ο Κύριος. Και απεευθύνει την πρόσκληση του σε όλους τους ανθρώπους. Ο Κύριος θέλει όλοι να σωθούμε, δεν μας εξαναγκάζει όμως. «Όστις θέλει». Όποιος θέλει. Όχι με τη βία, γιατί με τη βία η σωτηρία δεν έχει νόημα. Ο Θεός μας έπλασε ελεύθερους, η ελευθερία, το αυτεξούσιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό που μας έδωσε. Το να σηκώσουμε το σταυρό μας σημαίνει να σταυρώσουμε τόν παλαιό άνθρωπο δηλαδή τα πάθη μας. Να απαρνηθούμε τον παλαιό άνθρωπο και να αγωνίστούμε να ξεριζώσουμε από μέσα μας τα αμαρτωλά και εγωϊστικά πάθη, τον εγωκεντρισμό, τη φιλαυτία και κάθε αμάρτημα το οποίο μας απομακρύνει από το Θεό. Χωρίς σταυρό δεν υπάρχει Ανάσταση, αλλά ούτε και σταυρός υπάρχει που να μην ακολουθείται από Ανάσταση.

Η σωτηρία δεν είναι αποτέλεσμα εξαναγκασμού και βίας, αλλα ελεύθρερης και αβίαστης συγκαταθεσής μας. Η απάρνηση του εαυτού μας και η άρση του σταυρού επί των ώμων είναι οι βασικές προϋποθέσεις για να ακολουθήσουμε τον Χριστό. Ο Κύριος τονίζει την αξία της ψυχής μας. Η ψυχή κάθε ανθρώπου είναι ανεκτίμητης αξίας. Δεν συγκρίνεται με όλα τα αγαθά του κόσμου αυτού. Έχει ασυγκρίτως ανώτερη αξία από όλα τα πλούτη, τις τιμές και τις απολαύσεις αυτής της ζωής. Γιʼ αυτήν ο Θεός έγινε άνθρωπος, γιʼ αυτήν έχυσε το αίμα του επάνω στο σταυρό και μας εξαγόρασε με το τίμιο Αίμα του. Ατενίζοντας κανείς το μέγιστο αυτό σύμβολο της θυσίας και του πόνου με πίστη, μπορεί να δει, με τα μάτια της ψυχής και της καρδιάς του, μιά πραγματικότητα που μόνο συγκλονισμό και δέος μπορεί να προκαλέσει. Βλέπει κρεμασμένο πάνω στο Σταυρό το Πανάγιο σώμα του Χριστού, που τόσα ενήργησε σ’ αυτή τη γη και τόσα έπαθε για τους άνθρώπους όλων των εποχών, ενώ ο άνθρωπος παραλείπει τα περισσότερα για τη σωτηρία του.

Ο Τίμιος Σταυρός αποκαλύπτει το μυστήριο της Θείας Οικονομίας. Η σταυρική θυσία του Ιησού χάρισε στον κόσμο την αιώνια ζωή και απολύτρωση. Ο Σταυρός του Χριστού θα συμβολίζει πάντοτε τη θυσία, τον πόνο, την συγκατάβαση αλλά και την χαρά. Ο Σταυρός του Χριστού θα παραμένει πάντοτε η παρηγοριά της ζωής μας, η μόνη απάντηση στα τόσα προβλήματα της καθημερινότητας και στους τόσους πόνους που αντιμετωπίζουμε. Φοβερό και παράδοξο το μυστήριο του Γολγοθά.  Γι' αυτό και εμείς πρέπει ανάλογα με τις μικρές μας δυνάμεις να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια, να δείχνουμε κάθε φιλοτιμία καὶ επιμέλεια γιὰ τη σωτηρία της ψυχής μας. Να προσφέρουμε στον Κύριό μας ότι περισσότερο μπορούμε. Δεν μπορούμε ν᾿ αγωνιστούμε τόσο έντονα όσο οι Άγιοι;  Μπορούμε όμως ν᾿ αγωνιστούμε να καλλιεργήσουμε τὸ ίδιο φρόνημα, δηλαδή να μη συμβιβαζόμαστε μὲ τὴν αμαρτία. Ὁ Θεὸς θα δει την προαίρεση μας και θα μας ελεήσει.

Ας προσκυνήσουμε, λοιπόν, σήμερα με κατάνυξη τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό του Σωτήρος μας Χριστού. Ας αντλήσουμε από εκείνον τη δύναμη και το κουράγιο και τη βοήθεια που μας είναι τόσο αναγκαία, ώστε ανανεωμένοι και καθησυχασμένοι να συνεχίσουμε τόν υπόλοιπο χρόνο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και να ανεβούμε τον πνευματικό μας Γολγοθά, το Γολγοθά που όμως πάντα ακολουθεί η Ανάσταση. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Β' ΤΩΝ ΝΥΣΤΕΙΩΝ 

Δεύτερη Κυριακή των Νηστειών σήμερα και τιμάται η μνήμη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ενός μεγάλου Πατέρα της Ορθοδοξίας,  ο οποίος έζησε τον ΙΔ΄ αιώνα. Διευκρίνισε τις δογματικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην ορθόδοξη και δυτική θεολογία, που με τις νέες ιδέες της αλλοίωνε τη χριστιανική πίστη και καθιστούσε προβληματική τη σωτηρία. Στη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου, τονίζεται ιδιαίτερα η διάκριση ανάμεσα στην ουσία και τις ενέργειες του Θεού. Η ουσία του Θεού είναι άγνωστη σε όλους και γνωστή μόνο στον Τριαδικό Θεό, ενώ οι άκτιστες ενέργειές του είναι μεθεκτές στον κόσμο και στον άνθρωπο. Οι Δυτικοί αρνούνται αυτή τη διάκριση και δέχονται ότι δεν υπάρχει καμία άμεση επικοινωνία με το Θεό. Η διδασκαλία του επικυρώθηκε από δύο τοπικές συνόδους, που συνήλθαν στην Κωνσταντινούπολη, το 1341 και το 1351.

Στη σημερινή ευαγγελικὴ περικοπή, βλέπουμε το Χριστό να κηρύττει σ’ ένα μεγάλο πλήθος του λαού ενώ βρίσκονταν σε κάποιο σπίτι στην Καπερναούμ. Κάποια στιγμή έρχονται τέσσερεις άνθρωποι και φέρνουν έναν παραλυτικό. Επειδή όμως, επικρατούσε το αδιαχώρητο ήταν αδύνατον  νὰ φτάσουν μπροστά στο Χριστό, έτσι  παίρνουν την παράτολμη απόφαση να ξηλώσουν ένα μέρος της σκεπής και να κατεβάσουν με σχοινιά τον παράλυτο, ο οποίος βρίσκεται πάνω σ’ ένα κρεβάτι, φέρνοντας τον μπροστά στα πόδια του Ιησού για να τον θεραπεύσει. Εκείνος, μόλις είδε την πίστη των ανθρώπων, λέει στον παράλυτο “παιδί μου, οι αμαρτίες σου έχουν συγχωρεθεί”. Μόλις το άκουσαν αυτό,  αγανάκτησαν οι γραμματείς, καθώς σκέφτηκαν ότι μόνον ο Θεός έχει την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες. Τότε ο καρδιογνώστης Κύριος τους ρωτά “γιατί σκέφτεστε πονηρά; τί είναι ευκολότερο, να πω ότι συγχωρούνται οι αμαρτίες σου, ή σήκω και πάρε το κρεβάτι σου και περπάτα;” Και για να δείξει σε όλους ότι έχει την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες, στρέφεται στον παράλυτο και τον διατάζει να σηκωθεί. Κι εκείνος σηκώθηκε, πήρε το κρεβάτι του στους ώμους και επέστρεψε στο σπίτι του, αφήνοντας πίσω του όλους να δοξάζουν τον Θεό και να λένε ότι ποτέ δεν είχαν δει τόσο μεγάλο θαύμα.

Γιατί όμως ο Ιησούς αντί να τον θεραπεύσει αμέσως, πρώτα του συγχωρεί τις αμαρτίες; Τι είναι η αμαρτία; Αμαρτία είναι η ασθένεια της ψυχής. Ο Θεός είναι η πηγή της ζωής. Αυτός έφερε στην ύπαρξη τα πάντα, και συνεχίζει να τα διατηρεί. Ο άνθρωπος σαν λογικό και αυτεξούσιο ον, δέχεται τη ζωή αλλά και μπορεί να την απορρίψει. Όταν είναι κοντά στο Θεό παίρνει ζωή αλλά όταν απομακρυνθεί, σταδιακά τη χάνει. Αμαρτία λοιπόν είναι η απομάκρυνση από το Θεό και κατά συνέπεια, η απώλεια της αιώνιας ζωής.  Μέσα από το θαύμα που επιτελεί ο Χριστός, τονίζει τη σπουδαιότητα και την σημασία της αφέσεως των αμαρτιών μας από τον Θεό, σημασία πολύ μεγαλύτερη από την ίαση οποιουδήποτε σωματικού νοσήματος. Η άφεση των αμαρτιών, που έδωσε ο Κύριος μας στον παραλυτικό, δηλώνει, πως η θεραπεία της ψυχής οδηγεί και στη θεραπεία του σώματος. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε: «τα περισσότερα νοσήματα οφείλονται στα αμαρτήματα της ψυχής»

Από το σημερινό, Ευαγγελικό ανάγνωσμα βλέπουμε, ότι η συνάντηση με τό Θεό γίνεται μέσῳ της καρδιάς και όχι με τη λογική, γιατι αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν μείνει στη λογική, ο παραλυτικός θα ἔμενε αθεράπευτος. Αυτή την αίρεση της λογικής εξηγήσεως και προσεγγίσεως του Θεού καταπολέμησε με τη διδασκαλία του ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και οι ησυχαστές Πατέρες. Μας δίδαξαν, ότι κατανοούμε και κατά συνέπεια συναντάμε τον Θεό μας με την καρδιά, με τον εσωτερικό μας κόσμο, όταν υπάρχει καθαρότητα και αγνή διάθεση, δηλαδή μετάνοια, όταν υπάρχει προσευχή με ειλικρίνεια και απαλλαγή από το κοσμικό φρόνημα, δηλαδή να μην είμαστε δεμένοι με τα υλικά αγαθά και να τα θεοποιούμε.

Συχνά παρακαλούμε τον Θεό να μας βοηθήσει και να μας απαλλάξει από προβλήματα που σχετίζονται με τη σωματική μας ακεραιότητα, με την υγεία μας, ή άλλοτε με τις βιοτικές μας ανάγκες και την σκληρή καθημερινότητα. Και είναι αλήθεια ότι τις περισσότερες φορές ανταποκρίνεται στα αιτήματά μας, ιδιαίτερα όταν αυτά συνοδεύονται με πίστη, με ζέση καρδιάς. Ωστόσο, πέρα από τα καθημερινά, πέρα από τα υλικά ή τα θέματα που άπτονται της υγείας, βρίσκεται η ανάγκη για την παρά Θεού συγχώρεση, για την άφεση των αμαρτιών μας, για την αποκατάσταση της αγαπητικής σχέσεως με τον Θεό και τον πλησίον, μέσα από την χάρη και την ευεργεσία του Αγίου Πνεύματος. Την ανάγκη για σταθερή πίστη προς τον Θεό και την ανάγκη να στραφούμε στην ίαση του πνευματικού μας κόσμου με την άφεση των αμαρτιών μας από τον ίδιο τον Θεό, μας τονίζει η σημερινή περικοπή. Μας παροτρύνει δηλαδή να μη μείνουμε μόνο στα εξωτερικά στοιχεία της Σαρακοστής, την νηστεία δηλαδή και την προσευχή, αλλά να επιμείνουμε στην καλλιέργεια της πίστεως και στην επιμέλεια για την ίαση και αποθεραπεία της ψυχής μας. Ας μη ξεχνάμε επομένως στις προσευχές μας να ζητούμε με πίστη τη συγγνώμη του Θεού, και να είμαστε βέβαιοι ότι θα φροντίσει και για κάθε άλλο θέμα μας απασχολεί, όπως άλλωστε ο ίδιος ο Χριστός έχει πει. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Α' ΤΩΝ ΝΥΣΤΕΙΩΝ 

Η σημερινή Κυριακή, η πρώτη της αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ονομάζεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, επειδή εορτάζουμε την αναστήλωση των ιερών εικόνων και τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας έναντι της αιρέσεως της εικονομαχίας, η οποία ταλαιπώρησε την Εκκλησία για πάνω από εκατό χρόνια. Και είναι τόσο σπουδαίο για την ζωή της Εκκλησίας αυτό το γεγονός, διότι μέσα από την αποδοχή και την προσκύνηση των ιερών εικόνων επιβεβαιώνεται και διατρανώνεται η Ορθόδοξη πίστη και διδασκαλία σχετικά με την ενανθρώπηση του Χριστού και το σωτήριο Πάθος Του, αλλά και με τις ευεργεσίες που παρέχουν στους πιστούς οι Άγιοι που ευαρέστησαν τον Θεό.Οι εικομάχοι ήταν οι εσωτερικοί εχθροί της Εκκλησίας οι οποίοι ήσαν πάντοτε και οι πιο επικίνδυνοι, επειδή πολλοί απο αυτούς είχαν στα χέρια τους δύναμη κοσμική ή εξουσία εκκλσιαστική. Θυμόμαστε την μέρα αυτή τη νίκη εναντίον των εικονομάχων, μιας αίρεσης με πολύ επικίνδυνες πλάνες, οι οποίες ουσιαστικά συνίστανται στην αμφισβήτηση της Ενανθρώπησης του Κυρίου μας.  Αυτό σήμαινε ότι ο άνθρωπος δεν μπορούσε να σωθεί και να εγκολπωθεί τα σωτήρια μηνύματα της αιώνιας αλήθειας του Κυρίου μας. Η νίκη της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας σηματοδοτείται με την οριστική αναστήλωση και την προσκύνηση των Αγίων Εικόνων, με την Σύνοδο που έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 843 μ.Χ. 

Οι άγιοι Πατέρες μας με τη θεία σοφία που τους διέκρινε, τοποθέτησαν την Κυριακή αυτή την νίκη της Ορθοδοξίας για να μπορούν οι πιστοί να αντλήσουν από αυτήν τα απαραίτητα πνευματικά εφόδια, τα οποία θα τους συνοδεύουν στην μεγάλη οδοιπορία τους προς συνάντηση με τον αναστημένο Χριστό. Η επίθεση των εικονομάχων κατά των εικόνων είχε ως αιχμή της την εικόνα του Χριστού και την εντολή του Θεού στις Δέκα Εντολές, που απαγορεύει την κατασκευή και την προσκύνηση των ειδώλων. Δίδασκαν δηλαδή από τη μια ότι οι εικόνες δεν είναι σύμφωνες με την εντολή του Θεού και δεν διαφέρουν από τα είδωλα, και από την άλλη ότι είναι βλασφημία κατά του Θεού να ζωγραφίζουμε την εικόνα του Χριστού, διότι η θεία φύση είναι απερίγραπτη.

Η Εκκλησία ωστόσο, ήδη από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, προέκρινε ότι η εικόνα του Χριστού αποτελεί έκφραση και απόδειξη της αληθινής σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού, του Πάθους και της Αναστάσεώς Του και της απολυτρώσεως που έφερε στον κόσμο. Και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ένας από τους μεγαλύτερους θεολόγους της Εκκλησίας και από τους θερμότερους υποστηρικτές των ιερών εικόνων, πολύ σωστά διαπιστώνει ότι η μεν θεία φύση είναι απερίγραπτη, μετά όμως την ενανθρώπηση του Υιού, ο απερίγραπτος Θεός γίνεται περιγραπτός και η εικόνα του Χριστού αντιπροσωπεύει ακριβώς αυτή την άρρηκτο ένωση των δύο φύσεων, της θείας και της ανθρώπινης, στο πρόσωπο του θεανθρώπου Ιησού Χριστού.

Στο άλλο επιχείρημα των εικονομάχων, ότι δηλαδή ο Θεός απαγορεύει τα είδωλα και την προσκύνησή τους, η Έβδομη Οικουμενική Σύνοδος που επικύρωσε την θεολογία των εικόνων, δέχτηκε την διάκριση που είχαν κάνει μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας ανάμεσα στα είδωλα και τις εικόνες. Ότι δηλαδή το είδωλο είναι μια αναπαράσταση ενός ψεύτικου ή ανύπαρκτου θεού, ενώ η εικόνα περιγράφει τη μορφή του θεανθρώπου Χριστού και των αγίων. Επίσης, κατά την διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ουδέποτε οι πιστοί αποδίδουμε λατρεία στις εικόνες. Η λατρεία αρμόζει και αποδίδεται μόνο στον Τριαδικό Θεό, ενώ τις εικόνες τις τιμούμε και τις προσκυνούμε, δηλαδή τις ασπαζόμαστε, γνωρίζοντας ότι “η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει”, σύμφωνα με τη φράση του Μεγάλου Βασιλείου. Δεν τιμούμε δηλαδή και δεν προσκυνούμε το ξύλο ή τα χρώματα της εικόνας, αλλά το πρόσωπο που εικονίζεται, τον Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους.

Ο ιστορημένος, δηλαδή ο αγιογραφημένος, ορθόδοξος ναός είναι ένα ανοιχτό Ευαγγέλιο που μπορούν να το διαβάσουν ακόμα και οι αγράμματοι. Παντού βλέπει κανείς τα ιερά πρόσωπα και τα ιερά γεγονότα. Αληθινή θεοφάνεια και θεοπτία! Ένα θαύμα που επιτεύχθηκε στα όρια της Εκκλησίας.
Χάρη στην αγιογραφία η αλήθεια του παρόντος κόσμου φανερώνεται μπροστά μας, όπως η αλήθεια αυτή θα φανερωθεί στα έσχατα. Η ορθόδοξη εικόνα αναπαριστά με υλικά μέσα το κτιστό αλλά όπως αυτό εισάγεται στη δόξα του ακτίστου. Έχει δηλαδή χαρακτήρα προφητικό και εσχατολογικό. Η Εκκλησία κατέστησε την εικαστική τέχνη διάκονο του μυστηρίου της σωτηρίας. Η ευλογία και  χάρη που λαμβάνει ο πιστός από την προσκύνηση των ιερών εικόνων δίνεται από το ζωντανό ιερό πρόσωπο και όχι από την υλη της εικόνας.

Ορθοδοξία σημαίνει τη σωστή Πίστη. Είναι μια πολύ βασική προϋπόθεση στον αγώνα του πιστού που διεξάγει την περίοδο αυτή για να μπορεί να ανεβεί σε ανώτερες πνευματικές κορυφές, με φόντο τις αρετές που μπορεί να καρπωθεί μέσα από το στάδιο του αγώνα του.

Το περιεχόμενο της ημέρας μας φέρνει μπροστά στη μεγάλη ομολογία πίστεως: «Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν». Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

Αξιωθήκαμε με τη Χάρη του Θεού, να φθάσουμε και φέτος στο κατώφλι της Αγίας και Μ. Τεσσαρακοστής. Η σημερινή Κυριακή, αποτελεί την πύλη της Αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής στην οποία εισερχόμαστε από αύριο. Είναι μία περίοδος προσευχής, νηστείας, ταπείνωσης καί προετοιμασίας. Μας δίνεται άλλη μια ευκαιρία να αγωνιστούμε για την πνευματική μας ωριμότητα εξακώντας το στάδιο των αρετών το οποίο εγκαινιάζει η αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Οι αθλητές των πνευματικών αγώνων καλούνται στα πνευματικά αγωνίσματα. Στη σημερινή Ευαγγελική περικοπή, τονίζονται τρία κυρίως μηνύματα, σαν εφόδια στην πνευματική μας πορεία. Το πρώτο είναι η συγχώρηση. Η ζωή μας είναι γεμάτη από αμαρτίες, που προέρχονται είτε από τα έργα μας, είτε από τα λόγια μας, είτε από τις σκέψεις μας. Ο Κύριος μας τονίζει μέσα από το Ευαγγέλιο, ότι συγχωρεί όλες τις αμαρτίες μας με μία προϋπόθεση, ότι και εμείς θα συγχωρήσουμε τους άλλους, ό,τι κακό και αν μας έχουν κάνει. Πολλές φορές πέφτουμε σε σφάλματα, και έχουμε την ανάγκη, ενίοτε και  την απαίτηση, να μας συγχωρήσουν οι συνάνθρωποί μας, και παράλληλα επιζητούμε και προσευχόμαστε για τη άφεση από τον Θεό. Προϋπόθεση όμως της συγγνώμης του Θεού αποτελεί η δική μας συμπεριφορά προς τους αδελφούς μας. Δεν μπορούμε να ζητάμε το έλεος του Θεού, κι εμείς να είμαστε ανάλγητοι και σκληροί απέναντι σε όσους έχουν κάνει κάποιο λάθος ή έχουν σφάλλει απέναντί μας.

Το δεύτερο μήνυμα, είναι η αναγκαιότητα της πνευματικής εγρήγορσης κατά την άσκηση της νηστείας. Στην εποχή του Χριστού, οι Φαρισαίοι έδειχναν ότι νηστεύουν με έντονα εξωτερικά γνωρίσματα, για να θαυμάζονται και να εγκωμιάζονται από το λαό. Έτσι η νηστεία από μέσο προσέγγισης του Θεού και εκδήλωση μετάνοιας και ταπείνωσης του ανθρώπου, είχε μεταβληθεί σε όργανο εξυπηρέτησης του ανθρώπινου εγωισμού, για αυτό και έλεγε ο Χριστός υποκριτές τους Φαρισαίους. Αποτελεί μεγάλη αρρώστια για κάθε εποχή η υποκρισία, η ωραιοποίηση του εξωτερικού μας προφίλ και αυτό στηλιτεύει ο Χριστός. Η νηστεία δεν μπορεί να συνοδεύεται από αυτοπροβολή και υπερηφάνεια, διότι αποτελεί προσωπική άσκηση και θυσία προς τον Θεό, ο οποίος βλέπει τον κόπο μας, αφουγκράζεται τις προσευχές μας και ανταποκρίνεται με σωτήριο τρόπο στα δίκαια αιτήματά μας. Η νηστεία απαιτεί σεμνότητα, όχι διαφήμιση, ούτε κατάκριση του πλησίον.

Η Εκκλησία όμως πάντοτε μας θυμίζει πως η νηστεία, για να είναι ευπρόσδεκτη από τον Θεό, είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από την απομάκρυνση της αμαρτίας και των παθών. Τι αξία μπορεί να έχει μια νηστεία τροφική, έστω και αν είναι εξαντλητική, αν δεν συνοδεύεται απὸ τον αγώνα απαλλαγής μας από τα πάθη και τις κακίες; Για να είναι ολοκληρωμένη η νηστεία πρέπει να συνδέεται με αρετές, και ιδιαίτερα από τις αρετες της προσευχής και της ελεημοσύνης. Όπως το πτηνό, αν δεν έχει φτερά, δεν μπορεί να πετάξει, έτσι και η νηστεία, αν δεν έχει προσευχή, ελεημοσύνη και κάθαρση από τις αμαρτωλές επιθυμίες, δεν μπορεί να μας ανυψώσει στο Θεό. Η νηστεία και η εγκράτεια,  εξευγενίζουν τον άνθρωπο, καθαρίζουν την ψυχὴ από κάθε πάθος και ελευθερώνουν το ανθρώπινο πρόσωπο από τα δεσμά των κακών συνηθειών μας.

Το τρίτο μήνυμα αφορά τους θησαυρούς, τους επίγειους και τους επουράνιους. Ο Χριστός μάς αποτρέπει να συνάγουμε επίγειους θησαυρούς, που φθείρονται και αφανίζονται είτε από φυσικά αίτια είτε από τους κλέπτες. Αντίθετα, μάς προτρέπει να συγκεντρώνουμε πνευματικούς θησαυρούς, που παραμένουν ασύλητοι και αναλλοίωτοι. “Γιατί, όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί είναι και η καρδιά σας”, θα μας πει τελειώνοντας τη σημερινή περικοπή. Αγωνίζεται ο άνθρωπος να θησαυρίσει. Βασανίζεται από τον πυρετό της πλεονεξίας. Θέτει ως σκοπὸ της ζωής του να κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερα. Βλέπει το χρήμα και το λατρεύει. Όμως γίνεται με αυτό το τρόπο δούλος του χρήματος. Υποδουλώνει την ψυχή του στο χρήμα. Μια τέτοια υποδουλωμένη ψυχή δεν έχει ανώτερο πνευματικό κόσμο. Δεν γνωρίζει Θεό. Γι’ αυτό ο άνθρωπος πρέπει να θησαυρίζει μέσα στην ψυχή του την πίστη, την ταπείνωση, την δικαιοσύνη, την υπομονή, την αγάπη, να θησαυρίζει θησαυρούς καλών έργων.

Η αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ένα ευλογημένο ταξίδι που μας οδηγεί στην εορτή των εορτών, την Ανάσταση του Χριστού. Αν δεν εκμεταλλευτούμε αυτό το ταξίδι, δεν θα μπορέσουμε να βιώσουμε το πραγματικό νόημα της Ανάστασης και αν δεν αποφασίσουμε να δούμε με τα μάτια της ψυχής
μας τον δρόμο αυτό, δεν θα έχει για μας νόημα αυτό το ταξίδι. Είναι λοιπόν η ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε ποιο είναι το νόημα της ζωής και που βρίσκεται ο αληθινός θησαυρός. Και το νόημα είναι ο Χριστός και η σχέση μαζί Του. Ο Χριστός που γίνεται άνθρωπος και κάνει τον άνθρωπο Θεό. Ο Χριστός που μας δείχνει τον δρόμο της αγάπης και της πίστης. Αυτά τα τρία μηνύματα, η συγχωρητικότητα, η απλότητα και η επιθυμία των επουράνιων αγαθών, οφείλουν να συνοδεύουν την πορεία της ζωής μας, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που από αύριο ανοίγεται μπροστά μας. Μόνο τότε η νηστεία θα είναι ουσιαστική και καρποφόρα για την πνευματική μας ζωή, και δεν θα εξαντληθεί σε μια απλή αποχή από συγκεκριμένες τροφές, όταν δηλαδή φροντίζουμε να καλλιεργούμε μέσα μας την αγάπη προς τον πλησίον, την ταπείνωση και απλότητα και κάθε πνευματικό αγαθό.. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ

Η σημερινή Κυριακή, ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω, γιατί είναι η τελευταία μέρα που επιτρεπεται η κατάλυση του κρέατος, πριν απο το Πάσχα και γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθει αρχίζει μιά περιορισμένη νηστεία, με αποχή μόνο από το κρέας, ώστε να προσαρμόστούμε επτά μέρες αργότερα στην νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η σημερινή ευαγγελική περικοπή,  μας μεταφέρει  τα λόγια του Χριστού για την ημέρα της Τελικής Κρίσεως. Θα έλθει, μας λέει, με πάσα την δόξα Του, συνοδευόμενος από τους αγγέλους και θα ξεχωρίσει τους δίκαιους από τους αμαρτωλούς, όπως ο βοσκός διαχωρίζει τα πρόβατα από τα κατσίκια. Το κριτήριο που θέτει είναι η έκφραση αγάπης προς τον πλησίον και ο τρόπος που την εφάρμοσε ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του. Πολύ απλά πράγματα θα ζητήσει εκείνη την ημέρα ο Κύριος από τους ανθρώπους. Θα δει αν δώσαμε ένα κομμάτι ψωμί στον πεινασμένο. Ένα ποτήρι νερό στο διψασμένο. Ένα ρούχο στο γυμνό. Μια φιλοξενία στον άστεγο. Μια προστασία στη χήρα και το ορφανό. Μια επίσκεψη στον άρρωστο και το φυλακισμένο. Ο Χριστός περιορίζεται στα λίγα πράγματα για να μη δικαιολογηθεί κανείς πως δεν μπορούσε να προσφέρει στους άλλους κάτι περισσότερο, επειδή και ο ίδιος δε θα είχε.

Το σπουδαιότερο όμως είναι πως ο άνθρωπος προσφέρει στο συνάνθρωπο του κάτι, επειδή τον αγαπά. Και αγαπά τον πλησίον, επειδή αγαπά το Θεό και το Χριστό. Αυτή τη μεγάλη αλήθεια μας παρουσιάζει ο Κύριος, όταν λέγει: «Σας βεβαιώνω πως ότι κάνατε σ' έναν από τους πιο τελευταίους αδελφούς μου, σ' εμένα το κάνατε». Αυτό μας διδάσκει πως ο Χριστός συνδέει τον εαυτό του με κάθε άνθρωπο ιδιαίτερα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αλήθεια που να ενισχύει και να παρηγορεί τον καθένα μας. Βασικό, λοιπόν, κριτήριο για την είσοδο μας στη Βασιλεία του Θεού είναι η αρετή της ελεημοσύνης, ὄχι ὅμως μέ τήν έννοια του καθήκοντος, αλλά με την έννοια της αγάπης, όπως αυτή μας διδάχθηκε από τόν ίδιο το Θεό δια του Υιού Του. Ο Θεός ελέησε τον άνθρωπο στέλνοντας τον Μονογενή Του Υἰό. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος. Θεράπευσε τον άνθρωπο από την κάθε είδους ασθένεια, θυσιάστηκε για τον άνθρωπο πάνω στο Σταυρό και αναστήθηκε για να θεώσει τον άνθρωπο.

Η αγάπη λοιπόν ρυθμίζει τα πάντα, τόσο στην παρούσα όσο και στην μέλλουσα ζωή. Ακόμα και οι πιο ευγενικές και σπουδαίες πράξεις πρέπει να έχουν κριτήριο την αγάπη για να είναι γνήσιες. Κόλαση είναι όταν δεν αγαπάς και δεν αγαπιέσαι. Αντίθετα, όταν αγαπάς πραγματικά βρίσκεις πολλούς τρόπους να το δείξεις και βρίσκεις χίλιες δύο λύσεις για να ανακουφίσεις τους φτωχούς. Μια θέση στον παράδεισο, την παίρνουμε μόνοι μας, γιατί είναι καρπός των έργων της αγάπης μας, με ταπείνωση.

Το πρώτο που θα γίνει κατά τη Δευτέρα Παρουσία θα είναι ο διαχωρισμός των ανθρώπων. Αφού ο δίκαιος Κριτής καθίσει σε μεγαλοπρεπή θρόνο, θα ξεχωρίσει τους ανθρώπους ανάλογα με τη  ζωή τους. Η διαδικασία αυτή της διαίρεσης θα γίνει, εν ριπή οφθαλμού, γιατί όλα τα κρυπτά των ανθρώπων τότε θα αποκαλυφθούν ενώπιον όλων, ενώπιον των αγγέλων και ενώπιον των ανθρώπων. Όπως μας εξηγούν οι Ιεροί Πατέρες της Εκκλησίας μας, κάθε άνθρωπος θα έχει πάνω του ανεξίτηλα και φανερά πλέον τα ιδιώματα της κακίας ή της αρετής του. Τα κρυφά χαρακτηριστικά της ψυχής τού κάθε ανθρώπου, θα επηρεάσουν και θα διαμορφώσουν αιώνια πλέον και τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του σώματός του. Ο Κύριος δεν ονομάζει τυχαία τους μεν πρόβατα, τους δε ερίφια. Γιατί, όπως ακριβώς, τα πρόβατα ξεχωρίζουν αυτόματα από τα ερίφια, από την εξωτερική τους μορφή, έτσι και οι άνθρωποι ανάλογα με τη ζωή τους θα έχουν και εξωτερικά  χαρακτηριστικά της αμαρτωλότητας ή της αγιότητας. Το να βρεθούμε στα αριστερά του Δίκαιου Κριτή, σαν ερίφια, μας σπρώχνουν ο εγωισμός και η φιλαυτία μας και ο ατομισμός και η αδιαφορία μας προς τους πάσχοντες συνανθρώπους μας.Η αγάπη προς τον πλησίον μας είναι το μέσον και η αγία αρετή με την οποία εξαγοράζεται η δόξα της αιωνιότητας.

Η ενθύμηση της φοβερής μελλούσης Κρίσεως στην αρχή του Τριωδίου είναι απαραίτητη, διότι απώτερος σκοπός του όλου πνευματικού αγώνα μας είναι να βρεθούμε εκ δεξιών του Δεσπότη μας Χριστού, κατά τη μεγάλη Kρίση. Ας προσπαθήσουμε κι’ εμείς στη ζωή μας να αποβάλουμε όλα τα πάθη και τις αδυναμίες που εμφωλεύουν στις καρδιές μας. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που μπαίνουμε στο στάδιο των αρετών η Εκκλησία μας παραπέμπει σ΄ αυτή την πορεία ζωής.

Καλούμαστε λοιπόν αυτή την ευλογημένη περίοδο να εγκαινιάσουμε μια νέα πορεία, η οποία θα οδηγεί τα πνευματικά μας βήματα προς τον ουρανό. Κυρίαρχη σκέψη μας θα πρέπει να είναι το πως θα σταθούμε, κατά την ώρα της φοβερής Κρίσεως, ενώπιον της δόξης του Μεγάλου Κριτού. Τέλος καλούμαστε να έχουμε διαρκώς στην ενθύμησή μας τη μεγάλη αλήθεια, πως το κλειδί του παραδείσου είναι η έμπρακτη αγάπη μας προς τους ενδεείς αδελφούς μας. Με τη χάρη του Θεού αλλά και με τη δική μας προσπάθεια μπορούμε να φθάσουμε στο σημείο να βλέπουμε στο πρόσωπο του κάθε συνανθρώπου μας τον ίδιο τον Κύριό μας. Και τότε θα μπορούμε να ακούσουμε και εμείς το “δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου”. Η διαβεβαίωση του Χριστού “εφ΄ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων εμοί εποιήσατε” αποτελεί μια μαρτυρία ζωής για όλους μας.  Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ

Η σημερινή δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην καταπληκτική και πολύ διδακτική παραβολή του ασώτου υιού, την οποία διηγείται ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, όρισαν να είναι αφιερωμένη η Κυριακή αυτή στην συγκεκριμένη παραβολή του Κυρίου, για να τονιστεί στους πιστούς η χωρίς τέλος αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο και το πλούσιο έλεος της συγχώρεσης, που παρέχει στους ανθρώπους που ειλικρινά μετανοούν. Μας λέγει η παραβολή. Υπήρχε κάποιος πατέρας που είχε δυο γιους. Ο δεύτερος, κάποια στιγμή, ζήτησε το μερίδιο της κληρονομιάς του και έφυγε σε μακρινές χώρες, όπου σπατάλησε την περιουσία του σε ασωτίες. Για μεγάλο χρονικό διάστημα διασκέδαζε σπαταλώντας την περιουσία, όμως κάποια στιγμή, τα χρήματα τελείωσαν και όταν έμεινε φτωχός, εγκαταλείφθηκε από τους “φίλους”. Αναγκάστηκε να γίνει χοιροβοσκός προκειμένου να μην πεθάνει από την πείνα. Τρέφονταν από τις τροφές των χοίρων. Μέσα στη πολύ δύσκολη κατάσταση που βίωνε θυμήθηκε την αρχοντική ζωή στο πατρικό του σπίτι. Θυμήθηκε πως ακόμα και οι δούλοι του πατέρα του ζούσαν ασύγκριτα καλύτερη ζωή από τη δική του. Τότε πήρε τη μεγάλη απόφαση να γυρίσει στο σπίτι του και να ζητήσει από τον πατέρα του να τον συγχωρήσει και να τον προσλάβει ως δούλο του. Ο πατέρας του όχι μόνο τον δέχτηκε, αλλά τον αποκατέστησε ως υιό του και έδωσε εντολή στους υπηρέτες του να ετοιμάσουν γιορτή για την επιστροφή του και να σφάξουν “τον μόσχο τον σιτευτό”. Όταν επέστρεψε ο μεγαλύτερος γιος στο σπίτι και έμαθε για τη γιορτή, δυσανασχέτησε που ο πατέρας του δέχτηκε με τέτοιο τρόπο τον αμαρτωλό και άσωτο υιό. Και ο πατέρας του απαντά ότι ήταν επιβεβλημένη η χαρά και όχι η επίπληξη ή η τιμωρία, γιατί ο υιός του ήταν νεκρός και αναστήθηκε, ήταν χαμένος και ευρέθη.

Η παραβολή του Ασώτου υιού είναι ολόκληρο το ευαγγέλιο της σωτηρίας. Είναι η συμπύκνωση της θείας διδασκαλίας. Ο Κύριος είπε την παραβολή αυτή για να διδάξει τη μεγάλη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο. Ο Θεός μακροθυμεί και περιμένει, δέχεται και συγχωρεί τον αποστάτη άνθρωπο, που μετανοεί και επιστρέφει. Πάντα υπάρχει ο δρόμος της επιστροφής και πάντα μένει το χρέος της συγγνώμης. Πάνω από τους αμαρτωλούς και από τους δικαίους είναι ο Θεός, ο Πατέρας όλων, «ο τους δικαίους αγαποων και τους αμαρτωλούς ελεών». Ο άσωτος υιός από την στιγμή που έφυγε από την ζεστή πατρική αγκαλιά δεν έχει άλλη συντροφιά, παρά μόνο την αμαρτία. Η αμαρτία τον έκανε δούλο της. Ο νους του δεν σκέπτεται τίποτε άλλο. Το παν γι’ αυτόν είναι η αμαρτία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σκοτισθεί ο νους του, να σταματήσει να σκέπτεται ορθά, λογικά. Το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να επανακτήσει την κυριαρχία του νου του και της λογικής του. Και πραγματικά το κάνει. Βλέπει την τραγικότητα της καταστάσεως του, διαπιστώνει ότι η αμαρτία του είχε αφαιρέσει κάθε στοιχείο πνευματικότητας. Είχε κατορθώσει η αμαρτία ν’ αποκοιμίσει το νου του και τον είχε οδηγήσει στο μεγάλο κατρακύλισμα. Πήρε όμως την μεγάλη απόφαση. Σηκώθηκε και επέστρεψε στον πατέρα του.

Ο ίδιος πατέρας, ο Θεός του Ουρανού, παραμένει στοργικός για τον κάθε άνθρωπο, για τον κάθε αμαρτωλό, τον άσωτο κάθε εποχής και κάθε ηλικίας. Παραμένει πατέρας για όλους μας. Εκείνο που μένει για μας είναι να κάνουμε ότι έκανε ο άσωτος υιός της παραβολής. Αφού τον μιμηθήκαμε στην αμαρτία και στον πνευματικό θάνατο, να τον μιμηθούμε και στην πορεία προς τον Θεό και Πατέρα μας. Να σηκωθούμε κι εμείς από τον τόπο της αμαρτίας, ο καθημερινός μας αγώνας να είναι πως η καρδιά μας θα ελευθερωθεί από τα πάθη που οδηγούν στην αμαρτία. Ο αγώνας αυτός δεν θα είναι εύκολος.  Η αμαρτία και ο διάβολος δεν παραδίδονται  αμαχητί. Τότε ακριβώς που θα νιώθουμε τον εαυτό μας να μην έχει δύναμη να συνεχίσει τον αγώνα του, τότε ακριβώς θα χρειαστεί να στρέψουμε τα μάτια και την καρδιά μας στον Εσταυρωμένο Ιησού Χριστό. Σ’ Εκείνον που ήλθε στη γη με μοναδικό σκοπό τη σωτηρία μας. Μόλις στρέψουμε το βλέμμα μας στον Χριστό θα δούμε στα μάτια του με πόση στοργή μας περιμένει. Δεν παύει ποτέ να μας περιμένει, όσες αμαρτίες κι αν έχομε διαπράξει. Ο Χριστός μας δέχεται όλους, όπως και τον άσωτο. Αρκεί να τρέξουμε κοντά του. Να αφήσουμε τα βάρη των αμαρτιών που μας καθηλώνουν και δεν μας αφήνουν να τρέξουμε για να γίνουμε ελαφροί στο σώμα και στο πνεύμα.

Αν ο μικρός γιος της παραβολής, φθάνοντας σ’ αυτό το κατάντημα, δεν έπαιρνε το δρόμο της επιστροφής, αλλά επέλεγε την επιλογή της απογνώσεως και της απελπισίας, θα είχε βάλει θηλιά στο λαιμό του και θα είχε τελειώσει τη ζωή του, μέσα σε κατάσταση συνειδητής αμαρτωλότητας. Όμως, η αμαρτία γι’ αυτόν έγινε ευκαιρία μεταστροφής, έγινε αφορμή σωτηρίας. Γι’ αυτό είναι αδύναμη η αμαρτία, όταν ο άνθρωπος επιλέγει την μετάνοια. Ας ἀρχίσουμε την πορεία της σωτηρίας μας με ταπεινοφροσύνη  και με μετάνοια. Επίσης να μήν επιδεικνύουμε την σκληροκαρδία και την έλειψη αγάπης, που έδειξε ο μεγαλύτερος γιος για τον αδελφό του, αλλα να ασκήσουμε την αγάπη και τη συγγνώμη προς εκείνους που μας έχουν βλάψει, για να συγχωρέσει ο Θεός και τα δικά μας παραπτώματα. Ο Χριστός σήμερα  μας έμαθε ότι δεν πλασθήκαμε για τη ζωή της αμαρτίας. Ότι εάν βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση της πτώσεως και της εξαχρείωσης ευθυνόμαστε εμείς. Ότι αν και είμαστε αμαρτωλοί δεν χάσαμε την ελπίδα και τη δυνατότητα να επιστρέψουμε εκεί από όπου ξεπέσαμε. Ότι ο Θεός είναι Πατέρας μας γεμάτος φιλευσπλαχνία και στοργή. . Η μετάνοια και η αληθινή αγάπη είναι η πηγή της σωτηρίας μας και το εισιτήριο για των αιώνια βασιλεία, όπου ο Θεός προσδοκεί να μας δει όλους εκεί αμαρτωλούς και δίκαιους. Αμήν

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ  ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΖ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή μια ειδωλολάτρισσα γυναίκα δίνει ένα μεγάλο παράδειγμα πίστεως και εμπιστοσύνης στο Θεό, ένα παράδειγμα προσευχής και ταπεινής δεήσεως και θερμής πίστεως. Είναι η Χαναναία γυναίκα που με την ειλικρινή της πίστη και την επίμονη προσευχή της απόσπασε από τον Κύριο τη θεραπεία της δαιμονισμένης κόρης της. Ο Κύριος έχει αποσυρθεί σε μια   απομακρυσμένη περιοχή της Γαλιλαίας με τους μαθητές Του. Στα σύνορα Τύρου και Σιδώνος. Εκεί, μια γυναίκα Χαναναία, βγαίνει έξω από τα σύνορα της περιοχής εκείνης και Του φωνάζει δυνατά: «Ελέησέ με Κύριε, Υιέ του Δαβίδ, η θυγατέρα μου βασανίζεται από δαιμόνιο»

Ο Ιησούς δεν απαντά, και οι μαθητές, ενοχλημένοι, Του ζητούν να διώξει την αλλοεθνή και ειδωλολάτρισσα γυναίκα, ώστε να πάψει να τους ακολουθεί και να φωνάζει. Ενώ ο Κύριος δεν της απαντούσε, αυτή συνέχιζε να Τον παρακαλεί και να φωνάζει: «ελέησε με, Κύριε, υιέ του Δαβίδ». Ο Κύριος για να δοκιμάσει περισσότερο την πίστη της γυναίκας της λέγει: «Δεν είναι σωστό να πάρω το ψωμί, που είναι για τα παιδιά, δηλαδή για τους Ισραηλίτες, και να το δώσω στους εθνικούς, δηλ. στους ειδωλολάτρες». Η πίστη της Χαναναίας στο Χριστό είναι αυθεντική και κορυφώθηκε με την απάντηση που έδωσε στον Κύριο: «Έχεις δίκαιο, Κύριε, του λέγει. Όμως και τα σκυλάκια, τρώνε από τα ψίχουλα, που πέφτουν από το τραπέζι των κυρίων τους». Ο Κύριος θαύμασε την απάντηση καί βράβευσε τήν πίστη της « ω γύναι, μεγάλη σου η πίστις! γενηθήτω σοι ως θέλεις.» δηλαδή «Μεγάλη είναι η πίστη σου, γυναίκα. Ας γίνει όπως το θέλεις» και από κείνη την ώρα γιατρεύτηκε η θυγατέρα της. Γιατί όμως ο Χριστός στην αρχή έδειξε απορριπτική στάση στη Χαναναία και μετά ικανοποίησε το αίτημα της; Η αλήθεια όμως είναι ότι μέσα από το γεγονός αυτό ήθελε να διδάξει τους Μαθητές Του και κατ' επέκταση όλους εμάς για τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας, για τον τρόπο με τον οποίο απευθύνουμε τα αιτήματά μας προς τον Θεό και για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον πλησίον.

Καλούμαστε να αγωνιστούμε σ’ ένα διπλό πνευματικὸ αγώνισμα, στο αγώνισμα της πίστεως και της ταπεινώσεως. Τι είναι για μας τους Χριστιανούς η πίστη; Είναι η απόλυτη εμπιστοσύνη στον ίδιο τον Χριστό. Να τον πιστεύουμε  ως αληθινό Θεό και μόνο Σωτήρα του κόσμου. Να αποδεχόμαστε χωρίς αμφιβολίες όλα όσα εκεῖνος μας αποκαλύπτει για τον Θεό, για τον κόσμο, για τον άνθρωπο, και όλα όσα μας διδάσκει για την καθημερινή ζωή. Και τι είναι η ταπείνωση; Να έχουμε συναίσθηση ποιοι είμαστε και ποια είναι η πραγματική μας αξία. Να αναγνωρίζουμε την αδυναμία και την ατέλειά μας. Η σταθερή και ακλόνητη πίστη είναι μεγάλη αρετή για έναν πιστό. Ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του θα αντιμετωπίσει θλίψεις και δοκιμασίες και θα ζητήσει τη βοήθεια και το έλεος του Θεού. Αν η πίστη του δεν είναι βαθιά και στερεωμένη, σύντομα θα απογοητευτεί και ίσως και να απιστήσει. Η πίστη της Χαναναίας δεν είναι μόνο σταθερή και ακλόνητη, αλλά συνοδεύεται και από ειλικρινή ταπείνωση. Δέχεται αδιαμαρτύρητα την παρομοίωση της με σκυλάκι, δεν αντιδρά, δεν επαναστατεί, αλλά απαντά με τρόπο που δείχνει την ταπείνωση της. Αυτή τη ζωντανή πίστη της Χαναναίας γυναίκας ζητά ο Χριστός από όλους μας. Η πίστη της γυναίκας ήταν βαθιά, ειλικρινής, ακλόνητη γεμάτη από αγάπη και εμπιστοσύνη για τον Ιησού Χριστό. Και αυτό ήταν που τελικά την έσωσε και χάρισε στη θυγατέρα της τη θεραπεία. Είναι κάποιες φορές που, ενώ προσευχόμαστε θερμά στο Θεό, φαίνεται ότι δεν απαντά. Ίσως ο Θεός κάποτε δεν απαντά στις προσευχές μας για να δοκιμάσει την πίστη μας. Αν επιμείνουμε στην προσευχή, αυτό είναι μία απόδειξη ότι την πίστη και την ελπίδα μας τη στηρίζουμε στον παντοδύναμο Θεό.

Πολλές φορές δεν παίρνουμε αυτό που ζητάμε από τον Θεό, ωστόσο ωφελούμαστε με άλλο τρόπο. Η περίοδος της φαινομενικής σιωπής του Θεού τελικά αποδεικνύεται ως η πιο γόνιμη περίοδος της ζωής μας. Διότι μέσα από τη δοκιμασία αυξάνει η πίστη και η ελπίδα μας στον Θεό, καταρτιζόμαστε στην υπομονὴ και στην ταπείνωση, οδηγούμαστε στη μετάνοια. Και ακόμα αισθανόμαστε εντονότερα τη χάρη του Θεού που μας ενισχύει για να αντιμετωπίσουμε το κάθε πρόβλημα. Ο Θεός, χαίρεται την προσευχητική επικοινωνία με τα τέκνα του και εάν τελικώς το αίτημά μας είναι προς το συμφέρον μας, τότε φυσικά θα μας δώσει αυτό που ζητούμε.

Εάν όμως, δεν είναι προς το συμφέρον μας, τότε βλέποντας την επιμονή μας και την θερμή ικεσία μας, θα μας δώσει κάτι πολύ καλύτερο απ΄αυτό που του ζητήσαμε! Και είναι όντως, αλήθεια, ότι όταν χτυπάμε στον Θεό και δεν μας ανοίγει, δεν είναι διότι δεν μας ακούει, αλλ΄ότι ετοιμάζει να μας ανοίξει μια άλλη πόρτα πολύ καλύτερη, που ούτε καν μπορούμε να φανταστούμε. Γι’ αυτό πρέπει να παλεύουμε με την προσευχή μας, να επιμένουμε να χτυπάμε την πόρτα του Θεού ασταμάτητα μέχρι να μας ανοίξει. Είναι ανάγκη  να θυμόμαστε τη γρανιτένια πίστη αυτής της γυναίκας της Χαναναίας, ν’ αναλογιζόμαστε την αγάπη της, την ανυποχώρητη επιμονή της, την ταπείνωση και την πρόσχαρη διάθεση της ακόμη και μέσα στις δυσκολίες της ζωής. Ο Κύριος θα μας βραβεύσει οπωσδήποτε στη ζωή μας και θα μας χαρίσει τη σωτηρία μας. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΣΤ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Η σημερινή Ευαγγελική Περικοπή αναφέρεται στην παραβολή των ταλάντων. «Κάποιος άνθρωπος, πριν φύγει από τόν τόπο του, κάλεσε τους δούλους του και τους παρέδωσε τα υπάρχοντά του. Σε έναν έδωσε πέντε τάλαντα, σε  άλλον δύο και σε άλλον ένα. Ο καθένας πήρε αυτό που ταίριαζε στην δύναμη του. Ο Κύριος έφυγε. Εκείνος λοιπόν που πήρε τα πέντε τάλαντα, τα φρόντισε και τα διπλασίασε. Το ίδιο έκανε και εκείνος με τα δύο τάλαντα, κέρδισε από αυτά και άλλά δύο. Ο τρίτος όμως που έλαβε το ένα, έσκαψε τη γη, και έκρυψε εκεί το τάλαντο που του εμπιστεύτηκε ο Κύριος Του.

Μετά από κάποιο χρονικό διάστήμα, έρχεται ο Κύριος των δούλων εκείνων να αξιολογήσει το έργο τους, για τον τρόπο με τον όποίο είχαν χρησιμοποιήσει τα τάλαντα που τους είχε εμπιστευθεί. Κι εκείνος στον οποίο είχε αφήσει πέντε τάλαντα τα εκμεταλλεύθηκε έτσι, ώστε να κερδίσει άλλα πέντε, πράγμα για το οποίο επαινέθηκε και ανταμείφθηκε. Το ίδιο και αύτὸς στον οποίο είχε δώσει δύο τάλαντα. Αντίθετα με τους δύο παραπάνω δούλους ο τρίτος, που είχε πάρει το ένα τάλαντο, έδειξε ραθυμία. Πήγε και το έθαψε. Όταν ήρθε η ώρα να δώσει λόγο για τη διαχείρισή του, μίλησε με μεγάλη αυθάδεια για να δικαιολογηθεί για τη ραθυμία του. Επέστρεψε μάλιστα το ένα τάλαντο ακέραιο, πιστεύοντας ότι ήταν απαλλαγμένος ευθυνών. Ο κύριός του όμως τον ήλεγξε και διέταξε αυστηρότατη τιμωρία, η οποία συμβολίζει την αιώνια κόλαση.

Από το πάθημα του δούλου αυτού καταλαβαίνουμε πόσο φοβερό πράγμα είναι όχι το να καταχραστούμε ένα χάρισμα, αλλά απλώς να μην το αξιοποιήσουμε. Ας μην επαναπαυόμαστε ότι έχουμε βέβαιη τη σωτηρία, επειδὴ τυχόν κάποιοι δεν έχουμε διαπράξει μεγάλες αμαρτίες, οφείλουμε να χρησιμοποιούμε τα χαρίσματά μας για την ωφέλεια του πλησίον και προς δόξαν Θεού. Μπορεί κάθε άνθρωπος να είναι μοναδικός, έχει όμως διαφορετικές προδιαγραφές και διαφορετικές δυνατότητες. Μπορεί όλοι να έχουμε την ίδια ουσία, που μας κάνει ανθρώπους, ως πρόσωπα όμως έχουμε διαφορετικά χαρακτηριστικά, κάτι το οποίο μας κάνει μοναδικούς. Αυτή τη μοναδικότητα και ιδιοπροσωπία έρχεται να την υπογραμμίσει ο Πάνσοφος Θεός με τα διαφορετικά χαρίσματα που δίδει στον καθένα. Από άνθρωπο σε άνθρωπο τα χαρίσματα διαφέρουν και ως προς τον αριθμό και ως προς το είδος.  Τα χαρίσματα δίδονται στον καθένα ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που τον ξεχωρίζουν απ’ όλους τους άλλους.

Τα χαρίσματα που προσφέρει ο Δημιουργός είναι ανάλογα με τις δυνάμεις και τις δυνατότητες που διαθέτουμε. Αν ο Κύριος στερεί από κάποιους μερικά χαρίσματα, δεν το κάνει επειδή τους περιφρονεί. Το κάνει επειδή τους αγαπά. Δεν τους φορτώνει με το βάρος πολλών ταλέντων, εάν αυτοί δεν έχουν τη δύναμη να τα επωμιστούν και να δουλέψουν πάνω σ’ αυτά. Εάν κάποιους άλλους τους κάνει πολυτάλαντους, δεν σημαίνει πως τους αγαπά περισσότερο και τους ευνοεί. Τους χαρίζει πολλά ταλέντα, διότι περιμένει από αυτούς πιο σκληρή εργασία. Ο πολυτάλαντος άνθρωπος πρέπει να δουλέψει πιο σκληρά από τον λιγότερο ταλαντούχο. Γνωρίζει ότι απ’ αυτόν θα απαιτηθούν πολύ περισσότερα αποτελέσματα σε σχέση με κάποιον άλλον που είναι λιγότερο προικισμένος. Γι’ αυτό ούτε όσοι έχουν πολλά τάλαντα πρέπει να νιώθουν ευνοημένοι ούτε όσοι έχουν λίγα πρέπει να νιώθουν αδικημένοι.

Ο πολλαπλασιασμός και η καλή χρήση των δωρεών του Θεού είναι καθήκον ιερό και καλείται ο χριστιανός της κάθε εποχής να εργαστεί ευσυνείδητα για να αξιοποιήσει προς όφελος της ψυχής του και του πλησίον του τις πλούσιες δωρεές του Θεού. Τους καλούς και ευεργετικούς ανθρώπους που κάνουν καλή χρήση των δωρεών του Θεού, όχι μόνον ο Θεός τους ανταμείβει στην παρούσα, αλλά και στην μέλλουσα ζωή, αλλά και οι άνθρωποι τους τιμούν και τους σέβονται και μετά θάνατο, μνημονεύουν τις αρετές και τις ευεργεσίες τους και τους μακαρίζουν, ως ευεργέτες. Εάν θέλουμε και εμείς να ακούσουμε παρά του Σωτήρος Χριστού το «ευ δούλε αγαθέ και πιστέ, επί ολίγα ής πιστός, επί πολλών σε καταστήσω, είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου», ας μη κρύψουμε το δοθέν τάλαντο που μας χάρισε ο Θεός, αλλά ως καλοί εργάτες και οικονόμοι των δωρεών του Θεού, να εργαστούμε και ο Θέός θα δει την προαίρεση μας και θα μας ανταποδόσει κατά τα έργα μας. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΕ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Βρισκόμαστε στη δέκατη πέμπτη Κυριακή του ευαγγελιστή Ματθαίου, και η  σημερινή  ευαγγελική περικοπή αναφέρται σε έναν διάλογο του Ιησού με κάποιον νομικό. Προσήλθε αυτός ο νομικός, ένας άνθρωπος με μοναδική ενασχόλησή του την ερμηνεία του νόμου, με διάθεση να πειράξει τον Χριστό και τον ρώτησε ποιά εντολη είναι η μεγαλύτερη ανάμεσα στις εντολές του νόμου; Ο Ιησούς τότε του απάντησε ότι είναι η εντολή της αγάπης. « Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψυχή σου και εν όλη τη διανοία σου, αύτη εστί πρώτη και μεγάλη εντολή, δευτέρα δε ομοία αυτή, αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν, εν ταύταις ταίς δυσίν εντολαίς όλος ο νόμος και οι προφήται κρέμανται ». Δηλαδή Να αγαπάς Κύριον τον Θεόν σου με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου και με όλη τη διάνοιά σου. Αυτή είναι πρώτη και μεγάλη εντολή. Δευτέρα δε εντολή όμοια με αυτή είναι, να αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου. Επάνω στις δύο αυτές εντολές όλος ο νόμος και οι προφήτες στηρίζονται.

Οι εντολές αυτές φανερώνουν τα καθήκοντα, τα οποία έχουν οι άνθρωποι στη ζωή τους. Το πρώτο καθήκον είναι η αγάπη προς το Θεό, τον Οποίον κάθε άνθρωπος οφείλει να αγαπά και να σέβεται. Ο σεβασμός αυτός δε σημαίνει ότι πρέπει κανείς να πειθαρχεί μηχανικά στο θέλημα του Θεού, αλλά να πειθαρχεί κινούμενος από αγάπη και πίστη. Τα καθήκοντα του ανθρώπου προς το Θεό μεταφράζονται μέσω των εντολών τις οποίες πρέπει να εφαρμόζει κάθε πιστός στη ζωή του. Η αγάπη, όπως μας λέει στο σημερινό Ευαγγέλιο ο Χριστός, τότε μόνο είναι αληθινή, όταν είναι ολοκληρωτική, δοσμένη με όλη την καρδιά, με όλη την ψυχή, με όλη τη διάνοια του ανθρώπου. Οι άνθρωποι θέλουν το Θεό και τις εντολές του, αλλά όχι πάντα και όχι σε βάρος των υλικών τους επιδιώξεων. Ενδιαφέρονται και αγωνίζονται για διάφορα πράγματα, και για να έχουν ήρεμη και τη συνείδησή τους ασχολούνται και με το Θεό. Ο Θεός όμως ζητάει την ολοκληρωτικὴ αγάπη του ανθρώπου, αυτή που βγαίνει απ΄όλη την ύπαρξή του, τη σκέψη του και την καρδιά του. Χωρίς μια τέτοια στάση στη ζωή, οι οποιεσδήποτε φαινομενικά θετικές δραστηριότητες του ανθρώπου είναι άσχετες προς το Θεό και  προς την Εκκλησία. Αυτή η ολοκληρωτική αγάπη προς το Θεό όπως μας δίδαξε με το λόγο του αλλά και με τη ζωή του ο Χριστός συμπληρώνεται από την αγάπη προς τον πλησίον, ολοκληρωτική κι αυτή.

«Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Στην Εκκλησία δεν νοείται αγάπη προς το Θεό όταν απουσιάζει η αγάπη προς τον συνάνθρωπο, όταν στρέφουμε τη ματιά μας μακριά από τη δυστυχία, όταν κλείνουμε τα αυτιά μας στον πόνο του διπλανού μας. Γι αυτό και ο ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος  μας λέγει ότι δεν γίνεται να αγαπάμε τον Θεό και να μην αγαπάμε τον συνάνθρωπο: “εκείνος που θα πει ότι αγαπώ τον Θεό, αλλά μισεί τον πλησίον του, είναι ψεύτης. Γιατί εκείνος που δεν αγαπά τον αδελφό του τον οποίο βλέπει, δεν μπορεί να αγαπήσει τον Θεό, τον οποίο δεν βλέπει”.

Η μεγαλύτερη εντολή του Θεού δεν είναι άλλη από την αγάπη προς τον Θεό και από την αγάπη προς τον πλησίον, δηλαδή προς κάθε συνάνθρωπό μας. Όταν εφαρμόζεται ό νόμος της αγάπης, της αγάπης τού Χριστού, τότε όλα τακτοποιούνται. Γιατί ή αγάπη αυτή είναι «πλήρωμα νόμου». Η αγάπη είναι μίμηση Θεού. Ο Θεός είναι αγάπη. Και ο άνθρωπος, πού αγαπάει, προχωρεί από το «κατ' εικόνα» στο «καθ’όμοίωσιν Θεού», για το όποιο είναι δημιουργημένος. Ο άνθρωπος γίνεται αληθινός άνθρωπος, γιατί γίνεται «κοινωνός θείας φύσεως». Έτσι, όχι απλώς εξανθρωπίζεται , θεώνεται. Ζει κιόλας την αιωνιότητα. Η αγάπη λοιπόν προς τον πλησίον είναι αναγκαία και δεν μπορεί κανείς να λέει ότι αγαπάει το Θεό, αν δεν αγαπάει τον πλησίον του.

Η αγάπη είναι δωρεά του Θεού, αλλά και προσωπικό επίτευγμα, που όσο περισσότερο ταπεινώνουμε τον εαυτό μας, τόσο την κερδίζουμε κι άλλο τόσο μας κερδίζει, που φωτίζει τον ορίζοντά μας, κάνοντάς μας να βλέπουμε τα πράγματα στη θέση τους, μέσα στην Αλήθεια του Θεού. Στον άνθρωπο που, είτε από πρόφαση, όπως ο σημερινός νομοδιδάσκαλος, είτε από πραγματική αγωνία για τη ζωή, ψάχνει και αγωνίζεται για την καταξίωση της πίστης και των έργων του, υπάρχει πάντα η μεγάλη εντολὴ και η κλήση της αγάπης, όπως τη σάρκωσε ο Χριστὸς και η Εκκλησία την διακηρύσσει, όπως την έζησαν και τη ζουν οι άγιοι.

Αυτοί που νομίζουν πὼς βρίσκονται στα χνάρια τους, υπάρχουν πάντα τα λόγια του Αποστόλου Παύλου για να δείχνουν το δρόμο και ταυτόχρονα να ελέγχουν την υποκρισία των ανθρώπων: «Εκείνος που αγαπάει έχει μακροθυμία, έχει και καλοσύνη, εκείνος που αγαπάει δε ζηλοφθονεί, εκείνος που αγαπάει δεν κομπάζει ούτε περηφανεύεται, είναι ευπρεπής, δεν είναι εγωιστὴς ούτε ευερέθιστος, ξεχνάει το κακό που του έχουν κάνει. Δε χαίρεται για την αδικία που γίνεται, αλλά μετέχει στη χαρά για το σωστό. Εκείνος που αγαπάει , όλα τα ανέχεται, σε όλα εμπιστεύεται, για όλα ελπίζει, όλα τα υπομένει. Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει.» Ο Κύριος της Αγάπης να χαριτώνει την πορεία μας. Αμήν.

Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου